Стр. 103 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

103
Бұғаз өзенінің жоғарғы сағасы. XVIII ғасырдағы Батырлар зираты
Верховье реки Бугаз. Некрополь Батырлар зираты XVIII века
уытты жауынгерлері мен ауыр қарулармен қаруланған салт
аттыларын бейнелейтін тамаша композициялар жатады.
Алдына найман тайпасының түрлі руларының
таңбалары салынған тас орнатып, тастан тұрғызылған кесе-
нелер бар көп қорымдар XVIII ғ. екінші жартысынан қалған
мұра болып саналады. Анағұрлым есте қаларлық мемориал-
дар Батырлар зираты мен Айдарлар бейітінде сақталған. Бұл
ескерткіштер де 1757 ж. Жоңғар хандығы күйрегеннен кейін
Орта жүз қазақтарының Тарбағатайды екінші рет қайта ме-
кендеген кезді бейнелейді. Қорым басына ру таңбасы бар тас
орнату дәстүрі XIX ғ. басына қарай найман тайпасындағы
қаракерей руының қонысы айқындалып болуына байла-
нысты өз мәнін жоя бастады. Сонымен бірге жартас суреттері
де бұрынғы қоғамдық мәнін жоя бастады.
К периоду второй половины XVIII столетия относят-
ся многие некрополи с плиточными мавзолеями, перед кото-
рыми часто находятся каменные стелы с тамгами разных ро-
дов найманов. Наиболее впечатляющие мемориалы сохрани-
лись на некрополях Батырлар зираты и Айдарлар бейит. Эти
памятники также отражают сложный процесс вторичного
освоения Тарбагатая казахами Среднего жуза после разгро-
ма в 1757 г. Джунгарского ханства. Традиция установки рядом
с могилами стел с родовыми знаками утрачивает здесь свое
значение лишь к началу XIX в. с установлением относитель-
но устойчивых границ расселения различных подразделений
рода каракерей племени найман Среднегожуза. Вместе с этим
окончательно утрачивает свое важное общественное значе-
ние изобразительное наскальное искусство.
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
7. Петроглифы гор Тарбагатай