Стр. 401 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

401
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 36. Коргалжинский природный заповедник
орықтың пайда болу тарихы мынадай. 1957 ж.
Теңіз көлі бес жыл мерзімге аң аулауға
берілді. 1958 ж. қаңтарында Қорғалжын
көлінде Бурабай мемлекеттік орман-
аңшылық шаруашылығының бөлімшесі
ұйымдастырылды. 1958 ж. мамырда Қорғалжын қорық бо-
лып бекітілді, алайда оған көрікті көлдердің бірде-бірі кірмей
қалды. Қорық аумағына Қорғалжын көлдерінің оңтүстік
жағалауындағыдала енді. Далалыққорықбарболғаныүш-ақ жыл
өмір сүрді. 1961 ж. ол шын мәнінде жойылды, ол аумақтың көп
бөлігі егін егі үшінжыртылды. Қорық Бурабай орман-аңшылық
шаруашылығының Қорғалжын бөлімшесімен біріктірілген бо-
латын. Сөйтіп, Теңіз көлін де біріктірген Қорғалжын қорық-
аңшылық шаруашылығы пайда болды.
Бұрынғы қорықтың қайта құрылуы мұнымен
аяқталмады. 1962 ж. қорық-аңшылық шаруашылығын
біріктірген және Қорғалжын орман-аңшылық шаруашылығы
деген атқа ие болған Қорғалжын механикаландырылған ор-
ман шаруашылығы құрылды.
1968 ж. сәуірде орман-аңшылық шаруашылығы
ақыры Қорғалжын мемлекеттік табиғи қорығына айналды.
Қазіргі кезде бұл қорық – Қазақстан Республикасын-
дағы ең ірі қорық. Ол Астанадан оңтүстік-батысқа қарай
130 км жерде орналасқан және 260 мың га-дан астам жерді
алып жатыр. Қорықтық аумақ Қорғалжын ауылында тұрған
орталық үй-жайдан 45 км жерден басталады.
Қорыққа Теңіз көлі мен Қорғалжын көлдерінің то-
бы кіреді. Қазақстанның ірі көлдері, көбінесе, «теңіз» деп
аталып кеткен. «Қорғалжын» моңғол тілінде «қорғасын»
дегенді білдіреді. Олай аталған себебі, көлдің суы аз жерлер
қорғасындай жалтырап көрінеді.
Теңіз немесе Теңіз-Қорғалжын ойпаты – Сарыарқада
ірі тектоникалық тоқырауға түскен өңір. Оның жер
Қ стория создания заповедника такова. В 1957
г. озеро Тенгиз было объявлено охотничьим
заказником сроком на пять лет. В январе
1958 г. на озерах Коргалжына организова-
ли филиал Боровского государственного
лесоохотничьего хозяйства. В мае 1958 г. был учрежден Кур-
гальджинский заповедник, однако уникальные озера в него
не вошли. Территория заповедника включала в себя участки
целинной степи на южном побережье Коргалжынских озер.
Всего три года просуществовал степной заповедник. Уже в
1961 г. его фактически ликвидировали, а часть территории
распахали. Заповедник был объединен с Кургальджинским
филиалом Боровского лесоохотничьего хозяйства. Так воз-
никло Кургальджинское заповедно-охотничье хозяйство, к
которому присоединили и озеро Тенгиз.
На этом реорганизация бывшего заповедника не
закончилась. В 1962 г. был создан Кургальджинский меха-
низированный лесхоз, объединенный с заповедно-охот-
ничьим хозяйством и получивший название Кургальджин-
ского лесоохотничьего хозяйства.
В апреле 1968 г. лесоохотничье хозяйство было, на-
конец, преобразовано в Кургальджинский государственный
заповедник.
В настоящее время Коргалжынский государствен-
ный природный заповедник – самый крупный заповедник
Республики Казахстан. Он расположен в 130 км юго-запад-
нее города Астаны и занимает без малого 260 000 га. За-
поведная территория начинается в 45 км от центральной
усадьбы, которая находится в поселке Коргалжын.
В заповедник вошли озеро Тенгиз и группа озер
Коргалжына. «Тенгиз» в переводе с казахского – «море».
Так часто именуют крупные озера в Казахстане. «Коргал-
жын» – от монгольского слова, означающее «свинец». Де-
И
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
36. Қорғалжын табиғи қорығы