Стр. 236 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

236
беткейлерін орман көмкеріп тұрса, оң жақта ағаш-ағаштың
арасынан Үлкен Шабақты көлінің көгілдір суы жарқырап
көрінеді. Бұл көлдің суының емдік қасиеті бар.
Шағын өзендерден Сарыбұлақ пен Громоваяны атап
айтуға болады. Оларды негізінде бұлақ деген жөн болады.
Саябақта мөлдір бастаулар өте көп.
Ұлттық саябақтың климаты континенталды. Ауаның
орташа жылдық температурасы – 1– 20 С, температураның
абсолюттік минимумы – минус 510 С, абсолюттік макси-
мумы – плюс 410 С. Аязсыз кезеңнің ұзақтығы – 125 тәулiк.
Қазан-сәуiр аралығында.
Саябақтың негiзгi байлығы – қарағайлы орман әдетте
граниттi сiлемдерде, кейде төбелер мен бөктерлердегi кварц
қатпарларында өседі. Соңғы екі жүз жыл ішінде бұл ор-
мандар кесу мен өрттен үнемі зардап шегіп келеді. Оған
кінәлі – негізінен адам.
Саябақ Қазақстанның далалық ландшафт зонасын-
да орналасқан. Онда өсімдіктің 757 түрі бар, оның 95-і си-
рек кездесетін және жоғалып бара жатқан өсмдіктер бо-
лып есептеледі. Бірақ ең көз тартарлығы – қарағай орманы.
Саябақтың жер алқабы түрліше: тасты-қыналы жерлер, шөпті-
мүкті жерлер және қайың мен көктерегі басым болып келетін
барынша ылғалды ойпатты жерлер. Салыстырмалы түрде
саябақта бұталар аз десе де болады. Олар: арша, тобылғы,
итмұрын, қызыл тал, тал, таңқурай және қарақат. Жас
қарағайлы орманда шөп сұйықтау, ал ойпат жерлерде қалың
өседі. Өсімдіктердің мынадай солтүстік түрлері – қырыққұлақ,
қырықбуын, плаун, қияқөлең, бүлдірген, итбүлдірген, кейде
тіпті мүкжидек кездеседі. Ағаштардың діңі мен жартастарды
қына, ал тым ылғалды жердегілерін жасыл мүк жапқан. Сана-
малап айтылған өсімдіктердің бір бөлігі Қызыл кітапқа енген.
в народные легенды и сказания. Примечательна, например,
легенда, связанная со скалой Окжетпес. Она гласит, что во
времена хана Абылая в одном из сражений с джунгарами
была захвачена в плен красавица-калмычка. Многие из
окружения Абылая влюбились в нее и стали добиваться
ее руки. Но она поставила условие: кто попадет из лука в
ее платок, прикрепленный к скале на берегу озера, тот и
будет ее мужем. Многие пытались выполнить условие кра-
савицы. Но тщетно – стрелы даже не долетали до скалы.
Поэтому ее стали именовать Окжетпес.
С востока к возвышенности примыкают холмисто-
увалистые территории, которые чередуются с различны-
ми понижениями рельефа. В парке много живописных озер.
Среди них выделяются пресные – Боровое, Щучье, Боль-
шое Чебачье, Жукей и солоноватые – Тасшалкар, Котырколь
(Катар-коль) и Малое Чебачье. Особого внимания заслу-
живает небольшое озеро Майбулак, расположенное между
Большим и Малым Чебачьим. Путь к нему из Борового идет
по чрезвычайно живописной дороге. Слева высятся покры-
тые лесом горные кручи, справа между деревьями просве-
чивают голубые воды Большого Чебачьего озера. Воды это-
го озера имеют лечебное значение.
Из числа небольших речек отметим Сарыбулак и
Громовую. Их скорее следует отнести к ручьям. В парке изо-
билие родников с качественной водой.
Климат национального парка континентальный.
Среднегодовая температура воздуха равна 1–20 С, абсо-
лютный минимум температур – минус 510 С, абсолютный
максимум – плюс 410 С. Продолжительность безморозно-
го периода около 125 суток. Снежный покров – с октября
по апрель.
Көкше тауынан түсірілген Үлкен Шабақты көлінің көрінісі
Вид с горы Синюха на озеро Большое Чебачье
Бурабай мен Шабақты көлдерінің аралығын жалғастырушы
Перемычка между озерами Боровое и Чебачье
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
19. «Бурабай» табиғи саябағы