Стр. 365 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

365
зало большое влияние на культуру местных скотоводческих
племен.
Особенностью культуры турбинско-сейминских пле-
мен было высоко-развитое металлургическое производство.
Ими созданы шедевры литейного искусства, представленные
художественным оружием из бронзы и серебра, украшенным
геометрическим орнаментом и фигурками животных в виде
наверший рукоятей кинжалов, как на изделиях из могильни-
ка у деревни Ростовка под Омском и других мест, в том чис-
ле из Восточного Казахстана, где имеются фигурки лошадок
со стоящей гривой. Сходные по виду изображения отмече-
ны на многих памятниках наскального искусства Восточ-
ного и Центрального Казахстана, но одним из самых ярких
является местонахождение петроглифов в урочище Акби-
даик близ города Екибастуз и «Олентинские писаницы» в
долине реки Оленты. Они также связаны с миграцией че-
рез степи Сарыарки ямно-афанасьевского населения ран-
них скотоводов.
На остальной территории Казахстана памятники
ранней бронзы практически не известны; в западной части
страны этот период представлен материалами открытого на
Устюрте поселения Токсанбай.
ша солтүстікке қарай жылжуы жергілікті малшы тайпалар
мәдениетіне үлкен әсерін тигізді.
Турбиндік-сейминдік тайпалар мәдениетінің ерек-
шелігіне жоғары дәрежеде дамыған металл өндірісі тән. Олар
ғажайып құйма өнерін дүниеге әкелді, ол геометриялық
өрнектермен және жануарлар мүсіндерімен сәнделген
қола мен күмістен көркемдеп жасалған қарулар – найза-
лар мен қанжарлардың сабынан көрінеді, Омбы түбіндегі
Ростовка деревнясындағы және басқа жерлердегі зираттар-
дан табылған бұйымдар, сондай-ақ Шығыс Қазақстаннан
табылған жалы тікірейген аттың мүсіндері. Бұларға ұқсайтын
бейнелер Шығыс және Орталық Қазақстанның жартастық
өнер ескерткіштерінде кездесетіні белгілі. Олардың
айқын үлгілерінің бірі Екібастұз қаласына жақын маңдағы
Ақбидайық аңғарындағы петроглифтер мен Өлеңті өзені
алабындағы «Өлеңті жазулары». Бұлар да Сарыарқа дала-
сы арқылы өткен ертедегі малшы тайпалардың ямнийлік-
афанасьевтік мәдениетімен байланысты.
Қазақстанның басқа аумақтарында ерте қола
ескерткіштері белгісіз қалып келеді. Елдің батыс бөлігінде
бұл Үстіртте ашылған Тоқсанбай қонысының материалдары
арқылы көрінеді.
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
32. Энеолит и ранняя бронза Северной Сарыарки