Стр. 383 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

383
за жатты. Табыттың сыртында шұңқырдың қабырғасына
тақалып қос шығыршықты ауыздық болды. Табыттың үсті
қызыл түсті киізбен жабылған, ал шұңқырдың түбінде киіз
немесе тері төсеніштің ізі байқалады.
Зерттеу нәтижелері көрсеткеніндей, жерлеу зираты
монғол шапқыншылығынан кейін орныққан түркі-монғол
бірлестігінің өмір сүру кезеңіне – XIII–XIV ғғ. жатады. Жер-
леу салт-жорасының барлық элементтері шығыс өңірімен
ұқсас. «Бокка» бас киімі ортағасырлық авторлардың айтуы
бойынша ақсүйек моңғол әйелі киімінің бір бөлігі ретінде
анықталады.
Бозоқ ескерткіші өзіне жеке-жеке екі мәдени бірліктің
басын біріктіреді. Бұл – тұрғын үй-өндірістік және жер-
леу объектісі. Сол себепті, ол өзіне адамшылық тәлімнің екі
жағын – профандық (әдеттегі, күнделікті шығатын) және
қасиетті (қасиетті, салт-жоралар арқылы шығарылған).
біріктіреді. Бұл көршілестік көне көзқарас постулатын – ата-
бабалар әлемімен көрші болуды, олардың ежелден бергі
ықпалында болуды теріске шығармайды. Мұндай символика
өз бастауын арыдағы қола дәуірінен алады, ол кезде елді ме-
кен мен зират көрініп тұратын бір кеңістікте көрші тұратын.
Бұл салт-жоралық архетип – өзін әрқашанда ата-бабаның
қасындамын деп есептеу – Бозоққа тән сипат және түркілік
салт-жора принциптеріне толық жауап береді.
пика. За пределами гроба, вплотную к стенке ямы были по-
мещены двусоставные кольчатые удила. Гроб был накрыт
покрывалом из войлока красного цвета, на дне гроба зафик-
сированы следы подстилки из войлока или кожи.
Как показали результаты исследования, погребение
относится ко времени существования тюрко-монгольского
единства, установившегося после монгольского нашествия, и
датируется XIII–XIV вв. Все элементы погребальной обряд-
ности обнаруживают связь с восточным регионом. Головной
убор «бокка», по сообщениям средневековых авторов, опре-
деляется как часть костюма знатных монголок.
Памятник Бозок заключает в себе две культурные са-
мостоятельные единицы. Это жилищно-производственный
и погребальный объекты. Таким образом, он объединяет
в себе две стороны человеческого поведения: профанная
(обыденная, творимая каждый день) и сакральная (священ-
ная, творимая ритуалами). Соседство это не противоречит
постулату древнего мировоззрения – быть в соседстве с
миром предков, под их извечным протекторатом. Подоб-
ная символика берет свое начало еще с эпохи бронзы, ког-
да поселение и некрополь соседствовали в одном видимом
пространстве. Этот поведенческий архетип – мыслить се-
бя всегда рядом с предками – присутствует на Бозоке и от-
вечает принципам тюркского ритуала.
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
34. Городище Бозок