Стр. 452 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

452
Беғазы қорымы. Қола дәуірінің қазылмаған молалары
Могильник Бегазы. Вид нераскопанных могил эпохи бронзы
Беғазы қорымынан табылған қыш ыдыстар. Қола дәуірі
Керамические сосуды из могильника Бегазы. Эпоха бронзы.
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
1. Кенді Алтай41. Беғазы-Дәндібай мәдениетінің кесенелері
шаруашылығы мен металлургия өнімдері топтасқан қуатты
тайпа ақсүйектерінің бөлініп шығуына әкелді.
Қазір қазақстандық ғалымдардың күш салуымен
Беғазы-Дәндібай мәдениетінің жалпы сипаттамасы жасал-
ды. Ол білікше керамика мәдениеті қауымдастығының Орал
тауларының шығыс беткейінен Алтай тау бөктеріне дейінгі
кеңістікті алып жатты. Орталығы әлеуметтік-экономикалық
және саяси қарым-қатынасы жағынан едәуір дамыған
Орталық Қазақстан болды. Сондықтан да дәл осы жерде
қоғамды басқарған ақсүйектер жерленген алып тас кесе-
нелер орналасты. Бұл түсінікті де, мыңдаған табын, кең
көлемді мыс кені қорын иеленген, күшті жасағы, көптеген
бағыныштылары мен салық төлеушілері бар, алысқа
сапарларға шығып тұратын әскери-көшпенді ақсүйектер
ного развития экономики и общества местных племен. Рас-
слоение людей на бедных и богатых привело к выделению
мощной племенной верхушки, сосредоточившей в своих
руках власть, продукты скотоводства и металлургии.
В наше время усилиями казахстанских ученых дана
обобщенная характеристика бегазы-дандыбаевской культуры.
Она относилась к восточному ареалу общности культур вали-
ковой керамики и занимала пространство от восточного скло-
на Уральских гор до предгорий Алтая. Наиболее развитым в
социально-экономическом и политическом отношениях цен-
тром ее был Центральный Казахстан. Поэтому именно здесь
расположены величественные каменные мавзолеи – погребе-
ния правящей верхушки общества. Понятно, военно-кочевая
аристократия, владевшая тысячными табунами и громадными
меднорудными залежами, имевшая сильную дружину, много-
численных подданных и данников, устраивавшая дальние по-
ходы, старалась возвысить себя и после смерти. Так было и
позже в истории Степи.
Чем характеризуются каменные мавзолеи бегазы-дан-
дыбаевской культуры? Археологические материалы показы-
вают, что они имеют между собой много общих черт. Для
сложенных из крупных камней с применением глиняного
раствора сооружений характерны геометрические формы.
В основном это квадрат с четкими углами. Все мавзолеи до-
вольно больших размеров и усложнены системами концен-
трических оград, кровель, коридоров, огромных облицовоч-
ных плит, многочисленных и мощных подпорок и т. д.