Стр. 9 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

9

От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана

Предисловие

тын Қазақстанның біртұтас географиялық кеңістігі мен

бүтін тарихи образы көрініс берері анық.

Әлем жұртшылығының біздің елге деген қызы-

ғушылығы жыл сайын артып келеді. Тәуелсіздік алғалы

тарихи және мәдени ескерткіштерді зерттеу мен оларды

әрі қарай сақтап қалу үшін көптеген шаралар атқарылды.

Еліміздегі ең таңдаулы ескерткіштер ЮНЕСКО-ның

Дүниежүзілік мәдени мұрасының тізіміне қосылды.

Археологтар мен тарихшылардың, этнографтар мен

лингвистердің және сәулет өнері білгірлерінің жыл-

дар бойы жүргізген тынымсыз ғылыми ізденістерінің

арқасында Қазақстанның ежелгі тарихы белгіленіп,

өткен мыңжылдықтардың мәңгілік туындылары мен ай-

бынды монументтердің іздері айқындала түсті, халық

жадында сақталған батырлардың ұмытыла бастаған

есімдері қайта оралды. Осынау жаңа білім көкжиегі

еліміздің әлемдік мәдениеттегі тарихи рөлі мен маңызын

түйсінудің бастапқы негізі және қазақстандықтардың

өткені мен бүгінін жалғастыратын басты ұстын болып

саналады.

Тарих жөніндегі ғылыми білімді жалпы жұрт-

шылыққа ұғынықты жеткізу оңай шаруа емес. Әрине

баяндаудағы баст шарт — деректердің нақтылығы мен

толыққандылығы. Сол себепті Атлас авторлары, яғни

ғылымның түрлі салаларының мамандары тарихтың та-

лас туғызатын көптеген мәселелері мен оларға қатысты

алуан түрлі болжамдарға бой ұрмай, негізінен дәлдікке

ұмтылды.

Материалдық мәдениеттің ескерткіштерін зертте-

генде ғылыми дәлдіктен ауа жайылуға болмайды. Яғни ол

археологиялық нысан бола ма, әлде біздің заманымызға

қалдығы не ізі ғана жеткен ескерткіш орны ма, бәрібір,

қалай болғанда да тарихи шынайылық талаптары

әсіре еркіндік пен болжамдарға жол бермейді; сондай-

ақ мұрағат құжаттары мен халық жадында сақталған,

бірақ нақты бет-бейнесі қағаз бетіне түспеген тари-

хи тұлғалардың дәл портреттерін айна-қатесіз жасау да

мүмкін емес. Тарихи шындыққа қайшы келетін барлық

қате тұжырымдарға Атлас авторлары мен баспагерлер

ғылыми шындық пен мәдениет ескерткіштерін мейлінше

дәлме-дәл баяндайтын шынайы құндылықтарды қарсы

қойды.

единое географическое пространство и цельный исто-

рический образ той части мировой цивилизации, ко-

торая сегодня связана с названием страны – Казахстан.

Как никогда раньше возрос в мире интерес к на-

шей стране. Многое сделано за годы независимости для

изучения и сохранения памятников истории и культу-

ры, лучшие из которых уже вошли в Список всемирного

наследия ЮНЕСКО. Благодаря широким научным изы-

сканиям ученых – археологов, историков, знатоков ар-

хитектуры, этнографов, лингвистов – все яснее стано-

вятся контуры древней истории Казахстана и делаются

знакомыми черты нетленных творений минувших ты-

сячелетий и руины некогда величественных монумен-

тов, все больше всплывает из прошлого забытых имен

невымышленных героев истории народа. Это новое глу-

бокое знание есть основа понимания исторической ро-

ли и значения нашей страны в развитии мировой куль-

туры и связующая нить сегодняшних поколений казах-

станцев, объединяемых историей Отечества.

Сделать научное знание истории доступным для

широкого читателя – нелегкая задача. Достоверность

фактов и полнота научных данных являются, конечно,

главным условием изложения, и авторы Атласа – спе-

циалисты разных областей знания – стремились к это-

му, оставляя за пределами публикуемых статей многие

дискуссионные вопросы истории и гипотезы. При об-

ращении к материальным памятникам культуры, будь то

археологические объекты или архитектурные сооруже-

ния, дошедшие до наших дней в руинах или со значи-

тельными повреждениями, требование исторической

достоверности не допускает произвольных реконструк-

ций и домысливания утраченных с веками деталей; тем

более недопустимо воссоздание фотографически точ-

ных портретов исторических личностей, деяния кото-

рых сохраняют подлинные архивные документы и на-

родная память, но физический облик остался незапе-

чатленным. Всем этим прегрешениям против правды

истории авторы Атласа и издатели предпочли научную

достоверность и понимание аутентичности памятников

культуры как мерило их истинной ценности.

В разные годы вышло много энциклопедий,

научно-справочных книг и иллюстрированных альбо-