Стр. 50 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

50
Марқакөлдің шығыс жағалауы. Ұранқай ауылы
Восточный берег озера Маркаколь. Поселок Уранкай
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
3. Марқакөл табиғи қорығы
жатады. Су шайған құм «төбешіктер», көл түбіндегі
ускуч, теңгебалық, көкталма, қарауыз балықтар лупа-
мен қарағандай анық көрінеді. Айта кететін жайт: ұзаққа
созылған оқшаулану барысында бұл балықтар түршелер
деңгейіндегі жергілікті түрге айналған. Уылдырық шашу
кезінде ускуч немесе майқаптар жоғары көтеріліп, топта-
нып, қаптай жүзеді. Қалың балығымен «бүлкілдеп қайнап
жатқан» мұндай суды кешіп өтуге жылқының өзі бата ал-
майды.
Көлге Ұранқай өзені құйған жерде қорықтың
орталық үй-жайы бар көне Ұранқай кенті орналасқан.
Ағаштан қиып салынған үйлер, шарбақтар, мал қоралар,
сарайлар, отыны текшелеп жиналған «қарауытқан» ағаш
моншалар – бәрі де бұл селоға ескілікті бет-бейнесін
аңғартады. Сұсты тұрғындары көңілді жүреді, сөзге ше-
При длине в 19 км глубина озера достигает 27 м. Вода
настолько прозрачна, что на 6–7 м просматривается дно.
Как через увеличительное стекло видны «дюны» намывного
песка, снующие в глубинах ускучи, пескари, гольцы и хари-
усы. Кстати заметить: за время длительной изоляции эти
рыбы стали эндемиками на подвидовом уровне. В период
нереста ускуч, или ленок, поднимаясь, идет плотной массой.
Вода в это время буквально «кипит» – лошади не решаются
идти вброд.
При впадении в озеро речки Урунхайки расположен
старинный поселок Уранкай с центральной усадьбой запо-
ведника. Избы рубленые, листвяжные, с «заплотами», поско-
тиной, сараями, баньками «по черному» с поленницами дров.
Все это придает этому селу дух глубокой старины. Народ су-
ровый, горазд повеселиться, меткий на слово, трудолюбив. Не-