Стр. 164 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

164

детальдарды пайдалануға мүмкіндік берілді. Осындай

архитектуралық үлгілердің бірі – көпес Семенов дүкенінен

классицизм әсері білініп тұрады, ал көпес Кожевниковтің

дүкені ерте модернизм стилімен салынған өзгеше құрылыс

және т.б. Қарапайым жеке дүкендердің орнына екі қабатты

ғимараттар салынды, тұрғын-үй құрылысының функциясы

дүкенмен немесе контормен үйлесім тапты.

XIX ғ. мен XX ғ. аралығына қаланың аса маңызды

ғимараттарының бірі Халық үйі бой көтерді. Оның

құрылысына 17 500 рубль жұмсалды, оның 10 мың рублін

қала басқармасы, ал 7500 рублі қайырымдылық етушілерден

түсті. 1902 ж. 26 қазанда салтанатты түрде ашылған Халық үйі

кейін қаланың қоғамдық және мәдени өмірінің орталығына

айналды. Ол осы уақытқа дейін Өскеменнің ең көрікті

құрылыстардың бірінен саналады. Әдемі, қатаң симметриялы

бұл ғимарат сиымдылығы мол зал мен хор айтатын орыннан

және фойеден тұрады. Мұнда әр кезеңдерде қала басқармасы,

кітапхана, мұражай және ішінде арақ-шарап ішілмейтін шай

бөлмесі болған. Халық үйінен басқа жаңа ғимараттар – татар

мешіті, «Эхо» кинотеатры, Костюриннің механикалық шебер-

ханасы, саудагерлердің сауда орындары, дүкендер, қоймалар.

ХХ ғ. 20-шы жж. дейін қаланың солтүстік-шығыс

бағытта – өзен аралығы аумағында дамыды. Қала орталығы

қалыптасқан кезде Өскемен көшелерінің түзулігі мен

кварталдардың тік бұрышты болуына мән берілді. Ондаған

жылдар ішінде орталықтың кескін-келбеті қалыптасты. Қала

Значительным событием на рубеже XIX–XX вв. стало

возведение одного из наиболее значимых зданий города – На-

родного дома. Строительство его обошлось в 17 500 руб., из них

10 000 руб. вложило городское управление, а 7500 руб. были со-

браны благотворительными пожертвованиями. 26 октября

1902 г. состоялось торжественное открытие Народного дома,

ставшего центром общественной и культурной жизни города.

С его постройкой в культурный досуг горожан вошли благо-

творительные балы, спектакли, маскарады. Новое, красивое,

строго симметричное здание было с поместительным залом,

хорами и фойе. Здесь в разное время размещались городская

управа, библиотека, музей и чайная комната трезвости. Кро-

ме Народного дома в то время были построены и другие но-

вые здания – татарская мечеть, кинотеатр «Эхо», механиче-

ские мастерские Костюрина, купеческие торговые ряды, лав-

ки, магазины, склады.

Вплоть до 20-х гг. XX в. развитие города шло в северо-

восточном направлении – на территории междуречья. Не-

смотря на то, что городской центр перестраивался и раз-

растался, Усть-Каменогорск сохранял прямизну улиц и пря-

моугольную квартальную планировку. Облик центра фор-

мировался на протяжении многих десятилетий, так как

строительство велось медленно. Хотя значительную часть его

застройки составляли обычные приземистые деревянные и

кирпичные дома, характерные для купечества и зажиточных

мещан, среди новых зданий были и такие, что представля-

Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы

11. Өскемен қаласы