Стр. 215 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

215
жерден табиғаттың осыншама сұлулығын көргенде, тәнті
болады.
Ұлттық саябақтың климаты континенталды. Ауаның
орташа жылдық температурасы негізінен 1 0-тан–1,50 С-ға
дейінгі аралықта ауытқып тұрады. Атмосфералық жауын-
шашынның жылдық мөлшері – 300–350 мм. Қазан айын-
да қар түсіп, сәуір айында ериді. Тау сілемдерінің климаты
жазыққа қарағанда сәл жұмсақ, әрі дымқылдау.
Көкшетау қыратының орманы реликті (ерте-
ден қалған). Бұл кезінде солтүстік тайгасымен және Ал-
тай орманымен қосылған бірыңғай орман сілемінің
қалдығы. Көкшетаулық қарағай шоқ ормандарындарын-
да өсімдіктердің 800-дей түрі өседі. Қарағай арасында
кей жерлерде қайың мен көктерек аралас орман түзеді.
Ойпат жерлерде бірыңғай қайыңдар немесе теректер
өсетін алқаптар бар. Бұлардан басқа арша, қызыл тал,
долана, итмұрын, тал, таңқурай, қарақат өседі. Құрғақ
жерлердегі орман арасында шөп те сиректеу болады. Ой-
пат жерлерде шөптің түр-түрі өте қалың өседі. Саябақта
солтүстікке тән және реликті (көнеден қалған) өсімдіктер
өте көп, мысалы, қырыққұлақ, су шырмауық. Бұдан басқа,
алтайлық үшқат, мойыл, шәңгіш (бүргөз) және басқалар
кездеседі. Емдік шөптер – тесік шайшөп, қойбүлдірген,
бүлдірген және т. б. көп. Сандықтау орман сілеміндегі
сайда Қазақстанның басқа еш жерінде кездеспейтін қара
жидек өседі. Бұл шатқал Балкашино селосынан шығысқа
қарай 10–12 км жерде орналасқан. Қара жидек жоғарыда
аталған таулы-орман сілемінің шөпті-бұталы жерлерінде
басым. Зеренді тауларындағы қайың өсетін өңірлерде
реликті торфты саздар ұшырасады.
«Екі ағайынды» тауы (сол жақта) және Шалқар көлі
Гора «Два брата» (слева) и озеро Шалкар
его массивам приурочены сосновые боры. В понижениях
между горными массивами древние скальные породы пе-
рекрыты четвертичными лессовидными суглинками. Их
возраст измеряется многими тысячами лет. На суглинках
обычно развиваются черноземы со степной растительно-
стью.
Итак, все гранитные горы национального парка по-
крыты сосновыми лесами. Они поражают посетителя здеш-
них мест удивительной красотой скалистого горно-лесного
пейзажа. Особую живописность придают расположенные у
подножия гор глубокие озера с прозрачной водой и рельеф
выветривающихся гранитных скал. Матрацевидные глыбы
гранита, причудливые изваяния останцев скальных пород,
глубокие ниши и козырьки в отвесных обрывах – харак-
терные детали гористой территории. Таковы озерно-горно-
лесные ландшафты Зерендинского, Айыртауского, Иман-
тауского и других гранитных массивов парка. Человек, ко-
торый представляет пространства Казахстана в виде необо-
зримой степи и пустыни, буквально немеет здесь от востор-
га при созерцании красот природы.
Климат национального парка континентальный.
Средние годовые температуры воздуха в основном от ме-
ста к месту меняются от 1 до 1,50 С. Годовое количество ат-
мосферных осадков 300–350 мм. Снежный покров появля-
ется в октябре, сходит в апреле. В горных массивах климат
чуть мягче, чем на равнинах, да там и повлажнее.
Леса Кокшетауской возвышенности реликтовые. Это
остатки единого лесного массива, который некогда сливал-
ся с северной тайгой и лесами Алтая. Кокшетауская группа
островных сосновых боров располагается в степной зоне
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
16. Кокшетауский природный парк