Стр. 33 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

33
дию-перілерге ұқсайтын таңғажайып кескіндер, жиіркенішті
кейіптер мен жанды тұлғалар, сауыт-сайманды батырлардың
бастары, экраннан таныс кепка, берет, шляпа киген теледи-
дар кейіпкерлері – жын-сайтандар тәрізді. Жан-жақтан таныс
құстар мен аңдардың кескіндері көрінеді және осындайда бір
философтың: «Табиғат рухтан жоғары», – деген сөзі осындай-
да еске түседі.
Алқаптың тағы бір ғажайып сұлулығы – күн шыққанға
дейін көк, ақ, қызғылт сары болып құлпырған шалғын үстінде
шөгіп жататын тұман. Алқапқа күн сәулесі шуағын төккен бетте
тұман қызғылттанып, оның үстінде жүні үлпілдеген аюдай аз-
кем көлбеп тұрады да, біртін-біртін із-түссіз көгілдір көкке сіңіп,
көзден ғайып болады.
Жұмақ алқаптың теңіз типтес және өзгеше мөлдір
көлдері – Кедровое және Щербаков көлдеріне ерекше тоқталу
керек. Бұл екеуі ашық күндері көк жасыл ақықтай ерекше
құлпырады. Айналасы санғасырлық балқарағай. Балқарағай
торғайының беймаза шуылы, ашық қызыл түсті щурлардың
мұңды шиқылы, тайгадағы сары шымшықтар мен көктекелердің
бір-бірін шақырған дыбыстары тынбай естіледі.
Тас ертегі. Шыңға шығып Жұмақ алқапқа қанша
қарағанмен құмарың қанбайды. Бойдағы керемет сезімді сөзбен
жеткізу қиын.
Анда-санда тау қыраттарының үстінен көгілдір бұлт
торлаған аспанды қос қанатымен тіліп ұшқан бүркіт көрінеді.
Сирек болса да аспан пируэтінің шеберлері – сары тұмсық не-
месе альпілік шәуқарғалар кездеседі. Алайда альпілік құстардан
мұндағы ең жиі кездесетіні – таулық конькалар, гималай
құнақтары және Сібірге тән басқа да құстар. Олардың көбі мұнда,
бесное полотно, рвут на куски летящие облака или меркнут
в дождевой пелене. Оказавшись здесь, все желающие насла-
диться красотой дикой природы Алтая будут вознаграждены
сполна. Черный узел – каменное сердце Рудного Алтая, сим-
вол его могущества, неповторимого очарования и суровости.
Райская долина. На стыке Холзуна и Коксуйского, а
также примыкающих к ним Линейского и Ивановского хреб-
тов, у истоков Белой Убы раскинулась Белоубинская межгор-
ная долина. В ней около десятка высокогорных озер, беско-
нечное множество ручьев с изумрудно-замшевыми мхами на
проточных болотцах. Пестрыми коврами по долине светят-
ся луга с плантациями цветущих растений. Массивы карли-
ковой березки сочетаются с парковыми лесами кедра и ли-
ственницы. Все здесь, будь то каменные реки, болота, зарос-
ли полярной березки, ивы, вечные пятна снегов, кедровые ле-
са или озера, представляет самостоятельный мир – большой,
красивый, удивительный.
Линейский хребет – одно из геологических чудес За-
падного Алтая. На всем его протяжении в 60 км вас окру-
жают фантастические существа. Это похожие на грозных
истуканов-исполинов странные силуэты, отвратительней-
шие физиономии и вполне одухотворенные лица, головы
рыцарей в доспехах и кикиморы, знакомые по экранам те-
левидения персонажи – в кепках, беретах и шляпах. То тут, то
там угадываются привычные для нас очертания птиц и зве-
рей, и, глядя на все это, понимаешь, что здесь, именно здесь
уместны слова одного философа: «Природа выше духа».
Дивную картину долины дополняют туманы. До вос-
хода они отсыпаются на синих, белых, оранжевых лугах.
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай
«Қара түйін» аумағындағы Иванов жотасы
Ивановский хребет в районе Черного узла