Стр. 480 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

480
Циркуль және дөңгелек бұйым. Ағаш, қола, сүйек. Кент қонысы.
Біздің заманымызға дейінгі XII–IX ғасырлар
Циркуль и изделие округлой формы. Дерево, бронза, кость.
Поселение Кент. XII–IX века до нашей эры
Мүйізді сүйек. Бұйым дайындау үшін. Кент қонысы.
Біздің заманымызға дейінгі XII–IX ғасырлар
Роговая кость. Заготовки для изделий. Поселение Кент.
XII–IX века до нашей эры
Бұйымдар (псалии?). Мүйізді сүйек. Кент қонысы.
Біздің заманымызға дейінгі XII–IX ғасырлар
Предметы (псалии?) из роговой кости. Поселение Кент.
XII–IX века до нашей эры
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
1. Кенді Алтай44. Кент қонысы
жүретін мұржа қуысы бары көрінеді. Кенттің оң жағасынан
жүзден астам қола бұйымдар табылды.
Дағдылы қолөнер саласының бірі сүйек жону
кәсібі болды. Мүйізден, түтік сүйектен әзірленген шикізат
түрлері Кенттің мәдени қабатынан жиі табылды. Олардан
тұрмыстық заттар, қарулар, жебе ұштығы, жүген бөлшектері
жасалды. Олармен бірге шеберлерден шынайы шеберлікті
талап ететін жоғары көркемдікпен бетіне өрнек салынған
аса әдемі түпнұсқа бұйымдар да болды. Формасы жағынан
скифтік және сарматтық айналарды еске түсіретін сүйек «ай-
налар» жасалды. Бұл бұйымдар диаметрі тоғыз сантиметрлік
бұғы, бұлан мүйіздерінен жұмырланды. Олардың бетіне
өрнек ойылып, қара пастамен әсемделгені тіпті ғажап. Бұл
дөңгелектерді «күн» деп атауға болады. «Үлкен қоршауда»
жасалған сүйектен, темірден өрнектеп істелген бұйымдар
олардың салт-дәстүрлерінде пайдаланылғандығына еш
күмән жоқ және бұл бұйымдардың кейбір қалдықтары
да табылды. Сондай-ақ мұндай заттар өзгелерден ерекше
тұру үшін көсемдердің тапсырысымен жасалған бұйымдар
екендігінде сөз жоқ. Мұндай сәндік заттар – Беғазы-Дәндібай
дәуіріндегі дала «салтанаты»болып есептеледі.
Табиғаты өте көрікті Қызылкент шатқалынан керу-
ен жолдарын, керуен сарайларын және шулы базарлардың
іздерін таба қою қиын. Импорттық қыш ыдыстардың
қалдықтарынан байқалғанындай мұнда өзіндік сауда айыр-
басы болған. Кенттегі барлық қыш коллекцияның бес пайы-
зы импорттық бұйымдар. Олардың ішінде арнаулы көзешілер
жасаған ыдыс қалдықтары кездесті. Мұндай қыштар Оңтүстік
Өзбекстан мен Түрікменстан аумағында жасалған. Ирандық
нұсқа болып есептелетін жекелеген үлгілер де жоқ емес. Тағы
располагались на периферии этого поселения и отличались
своими размерами, формой и конструкцией от обычных жи-
лых и хозяйственных построек. В одной из оград, в кольце
из камней сохранилось основание деревянного столба. И ря-
дом, под слоем золы были обнаружены обломки резных из-
делий из кости и рога, глиняные бусины, бронзовые обоймы,
бляшки. Неподалеку найдены нож, шило, наконечник стрелы,
тесло, псалии, обломки зернотерок. Все эти предметы носи-
ли характер жертвенных приношений. Здесь могли прово-
диться религиозные церемонии, центром которых являлся