Стр. 488 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

488

Қызылкент лама бұтханасы. XVII ғасырдың ортасы.

Таудың солтүстік баурайынан түсірілген тас ғимараттар қалдығының көрінісі

Ламаистский монастырь Кызылкент. Середина XVII века. Вид с северного склона горы на руины каменных зданий

Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы

1. Кенді Алтай

45. Қызы кент лама бұтханасы

жүрді, ал орыс құжаттарында бұл атау 1625 ж. Қазылық не-

месе Кент Қазылық байланысында кездеседі.

Раднабхадраның шығармаларында былай делінеді,

1643 ж. әйгілі ойрат ағартушысыжәне ламаизмды уағыздаушы

Зая пандита Кундолон Убашидің шақыртуымен Хасулук

шатқалында орналасқан оның далалық ордасында қыстады.

Ол Цаган Сара (монғолдық Жаңа жыл) қарсаңында өзінің

үлкен ағасы Омбо Дайчин хошучиге «субурганды әулиеледі».

Ламаистік дәстүрлі тәжірибеге сәйкес бекітілген субурган-

да, не атақты ламаның моласына қызмет еткен, не будда

діні ескерткішіне жергілікті қызмет етушілер, ламаистік

монастырдың қабырғасын немесе кумирді қалауды бастауға

дейін шығарды және ғибадатханалық құрылыстың алғашқы

фазасын көрсетеді. Сондықтан Қызылкентті негіздеудің шы-

найы уақыты болып 1644 ж. есептеледі.

Кундолон Убаши Кент тау сілемдерінде 1640-шы жж. ор-

тасына дейін көшіп жүрді, 1646 ж. Ухарлик жерінде хошоуыт

Судя по незначительному культурному слою и малочислен-

ным находкам, просуществовал он совсем недолго.

Письменные источники позволяют дополнить све-

дения об истории возникновении и судьбе монастыря в

Кентских горах. Согласно данным казахстанского исто-

рика И. В. Ерофеевой, ламаистский комплекс Кызылкент

был построен одним из влиятельных в середине XVII в.

представителей ойратской знати – Кундолоном-Уба-

ши (ум. в 1672/1673), сыном правителя дэрбетов Далая-

Ба-гадура-тайджи.

Кундолон-Убаши принадлежал к числу наиболее ак-

тивных и последовательных приверженцев ламаизма и еще

в 1616 г. посвятил в тойны одного из своих сыновей. Он ко-

чевал в первой половине 40-х гг. XVII в. в урочище Хасулук,

которое неоднократно упоминалось в исторической био-

графии Зая-пандиты, а в русских документах встречается

с 1625 г. как Казлык или в сочетании Кент-Казылык.