Стр. 117 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

117
Қалжыр өзені аңғарындағы Бошоқты-хан-хиттың қираған орындары. XVII ғасырдың соңғы ширегі.
Солтүстіктен түсірілген көрініс. Шығыс Қазақстан
Развалины Бошохту-хан-хита в долине реки Кальжир. Последняя четверть XVII века. Вид с севера. Восточный Казахстан
водством И. В. Ерофеевой; кроме того, на территории Вос-
точного Казахстана и Семиречья открыт ряд неизвестных
памятников того же времени.
В восточной части Зайсанской впадины обнаружены
остатки укрепленного поселения Курган-тобе, по историче-
ским преданиям, связанного с именем нойона Амурсаны
(ум. в 1757), который до начала противоборства с последним
джунгарским ханом Даваци (1755–1757), а затем с Цинской
империей имел здесь одну из своих ставок. По планировке
и характеру сооружений памятник имеет сходство с разва-
линами Аблай-хита, но уступает ему по размерам (136 × 128 м).
В верхнем течении реки Шорга открыто еще одно крупное
джунгарское укрепление Тамды-Арал, упоминаемое также ис-
точниками середины ХІХ в. Остатки еще двух ламаистских
монастырей – Очирту-Цэцен-хан-хит и Галдан-Цэрен-хан-
сипаттап, оның лама бұтханасы мен ойрат билеушісі
Қалдан Бошоқты ханның (1676–1697) көшпенді орда-
сына ұқсастығын жазды. 2008 жылы И. В. Ерофееваның
басшылығымен бұл ескерткішке қайтадан ғылыми зерттеу-
лер жасалып, Шығыс Қазақстан мен Жетісу аумағында сол
кезеңнің тағы да бірнеше ескерткіштері ашылды.
Зайсан ойпатының шығыс бөлігінде тарихи аңыздар
бойынша жоңғарлардың соңғы ханы Даваци (1755–1757),
содан кейін Цин империясымен күрес алдында осы жер-
ге ордасын Әмірсана (1757 ж. қайтыс болған) ноянының
атымен байланысты Қорғантөбе қонысының қалдықтары
табылған болатын. Жоспары мен сипаты бойынша бұл
ескерткіш Абылай-киттің құландыларына ұқсайды, бірақ
көлемі (236 × 228 м) одан кішірек. Шорға өзенінің жоғарғы
сағасында Тамды-арал деп аталатын тағы бір жоңғар бекінісі
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
8. Памятники тибетского буддизма