Стр. 182 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

182

Жидебайдағы Абай мен Шәкәрім кабірлеріне қойылған архитектуралық-мемориалдық кешен. 1993–1995 жылдар

Архитектурно-мемориальный комплекс над могилами Абая и Шакарима в урочище Жидебай. 1993–1995 годы

рымен танысты. Орыс әдебиетін оқи жүріп өз бетінше орыс

тілін оқып, үйренді.

Әке ырқына көнген бала Абай оқуын үзіп, туған ауы-

лына қайта оралды. Құнанбай зерек ұлын ел ішіндегі әртүрлі

дау-шарлар мен айтыс-тартысты шешуге жұмсады. Ел арасын-

да жүріп шыңдалған Абай қоғамның келеңсіз жақтарымен ер-

те кездесіп, қарапайым халықтың орыс әкімшілігімен қатар

жергілікті сұлтандар мен байлардың өкілдері тарапынан да

қысымда отырғанын көрді. Айрықша қабілетімен танылған ол

күрмеуі қиын даулы мәселелерді шешендік және тапқырлық

қасиетпен шешуді үйренді. Ділмарлығымен, ойлы сөздерімен

қоғам өміріне жасынан араласқан ол біртіндеп Қазақ даласын-

да ақын әрі қарапайым халықтың мұңын жоқтаушы ретінде

мәшһүр болды. Сол себепті оны патша әкімшілігі де, жергілікті

қазақ ақсүйектері де ұнатпады.

Абай түрлі жұмыстармен Семейге барып жүргенде

жер аударылып келген Н. И. Долгополов, Е. П. Михаэлис

және П. Д. Лобановский секілді орыс ағартушыларымен

танысты. Солардың ықпалымен орыс тілін терең үйреніп,

орыс классиктерінің үздік шығармаларын оқыды. Мұның

барлығы да Абай көзқарасы мен шығармашылығына белгілі

бір деңгейде ықпал етті.

нила ласкательным Абай, т. е. «осмотрительный, вдумчи-

вый». Так это имя и осталось за ним на всю жизнь.

Начальное образование Абай получил дома у наем-

ного муллы, затем Кунанбай отдал его на учебу в медре-

се имама Ахмета Ризы в городе Семипалатинске. В стенах

медресе юноша изучал турецкий, арабский и персидский

языки, увлекался чтением классиков восточной литерату-

ры – Фирдоуси, Низами, Саади, Хафиза и др. Стремясь рас-

ширить свой кругозор, Абай самовольно посещает русскую

школу, где и освоил русский язык.

Повинуясь воле отца, юному поэту пришлось пре-

рвать учебу и вернуться в родной аул. Кунанбай постепен-

но начал учить сына разбирать различные межродовые тяж-

бы и споры. Здесь Абай попал в самую гущу сложных интриг,

столкнулся с негативными сторонами существующего обще-

ственного порядка, многочисленными фактами служебных

злоупотреблений и управленческого произвола не только

со стороны российской администрации, но и местных сул-

танов и баев. Наделенный незаурядными интеллектуальны-

ми способностями, Абай быстро овладел мастерством сло-

весных турниров, используя при этом богатство казахско-

го языка. На этом поприще Абай заслужил себе славу крас-

Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы

13. Абайдың «Жидебай-Бөрілі» қорық-мұражайы