Стр. 402 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

402
Қорғалжын қорығы – шексіз далалар мен таяз көлдер патшалығы
Коргалжынский заповедник – царство бескрайних степей и мелководных озер
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
1. Кенді Алтай36. Қорға жын табиғи қорығы
бедерінің кей тұсы адырлы, оңтүстікке қарай біртіндеп ұсақ
қырқаларға ауысады. Ойпаттың геологиялық құрылысы
қатпарланған бәлішті еске түсіреді. Оның құрамына
палеозойдың пермдік жыныстары, төменгі палеозой мен
кембрийге дейінгі кезеңнің жыныстары, мезозойдың
шөгінді қабаты мен кайнозойлық шөгінділер кіреді. Ол
қабаттардың жасы 600-ден 150 миллион жылға дейін жетеді.
Қорықтағы негізгі екі көлдің бір-бірінен елеулі
айырмашылығы бар. Теңіз өз деңгейінің ауытқуы кезінде
түр-кейпін өзгертпейді десе де болады, ол барынша тереңдеу
көл (8 м дейін жетеді). Оның аумағы – 1500 км2. Жыл мау-
сымдары бойынша тұздылығы жылдан-жылға тез өзгеріп
жүр – 22-ден 270 г/л арасында. Салыстырар болсақ, Мәрмәр
теңізінің тұздылығы – 26 г/л. Өлі теңіздікі – 260–310 г/л.
Қорғалжын бүгінде көптеген иірімдер мен ұсақ көлдерге
бөлініп кеткен. Олардың ең үлкендері – Сұлтанкелді, Есей,
Қоқай, Жаманкөл, Асаубалық. Көлдер жүйесі арқылы Нұра
ло в том, что мелководье озера поблескивает свинцовым
окрасом.
Тенгизская, или Тениз-Коргалжынская, впадина –
крупнейшая в Сарыарке тектоническая депрессия. Рельеф
ее местами немного всхолмленный, к югу степь постепенно
переходит в мелкосопочник. Геологическое строение впа-
дины напоминает слоеный пирог. В него входят пермские
породы палеозоя, породы нижнего палеозоя и докембрия,
осадочные толщи мезозоя и кайнозойские отложения. Воз-
раст этих слоев от 600 до 150 миллионов лет.
Два основных озера заповедника существенно отли-
чаются друг от друга. Тенгиз почти не меняет свои очертания
при колебаниях уровня, оно и более глубокое (до 8 м). Его
площадь порядка 1500 км 2. По годовым сезонам и от года к
году оно значительно меняет свою соленость – от 22 до 270
г/л. Для сравнения – соленость Мраморного моря около 26
г/л, Мертвого моря – 260–310 г/л. Озеро Коргалжын ныне