Стр. 539 - ТОМ2

539
«Мешіт есігінің алдында». В. В. Верещагиннің картинасы.
1872 жыл
«У дверей мечети». Картина В. В. Верещагина.
1872 год
«Әмір Темірдің өз әскерін бастап Самарқанға кіруі».
Парсы миниатюра. 1496 жыл
«Тимур въезжает в Самарканд во главе своего войска».
Персидская миниатюра. 1496 год
дельная трапезная (асхана), и многочисленные кельи-худ-
жры.
Выдающиеся размеры памятника, совершенство его
пропорций, новизна архитектурно-планировочных и кон-
структивных решений, разнообразие архитектурного деко-
ра дают полное представление о монументальном зодчестве
эпохи Тимура в период его становления и расцвета. Его зна-
чимость как выдающегося архитектурного произведения и
единственной из четырех крупнейших построек Тимура, до-
шедшей до нас не в руинах, а в целостном состоянии, сегодня
признана на мировом уровне: 3 июля 2003 г. решением Ко-
митета всемирного наследия мавзолей Ходжи Ахмеда Ясави
включен в Список всемирного наследия ЮНЕСКО.
Исследования памятников Туркестана продолжают-
ся. Поскольку в письменных источниках сведения о городе
очень скупы и отрывочны, и имеющихся археологических
данных пока тоже недостаточно, история города до сих пор
үстіндегі кіші қабырғалы күмбезді ұстап тұрған көп қырлы
қабырғада тағы бір шираздықтың есімі – Шемс Әбд-әл-Уақаб
деген жазу сақталған. Жазуға қарағанда, ол бүкіл кесенені
жасаушы болмаса да, қабірхананы тұрғызғаны анық сияқты.
Тәж-әд-Диннің ұлы, исфахандық Йез-әд-Дин екі есіктің
күміспен оюлап безендірілген қола ілгегін және бірнеше
әдемі қола шырағдандарды жасаған. Көлемі мен жасалу
жағынан бірегей су құятын қола қазан Қарнақ елдімекенінде
Темірдің бұйрығымен Шараф әд-Дин Тебризидің ұлы шебер
Әбд-әл-Әзиз құйып жасаған.
1405 ж. Темірдің аяқ астынан қайтыс болуына байланы-
сты кесене құрылысы тоқтап қалған, алайда ол аяқталмасада
Шығыс сәулет өнеріндегі көрнекті құбылыс болып қала
береді. Түрлі жазба деректерде және ғылыми әдебиеттерде
ол «сағана», «кесене», «мешіт», «мешіт-кесене», «ханака»,
«сәулеттік кешен», «мемориалдық кешен» деген атаумен атала-
ды. Оны зерттеуші Б. Т. Тұяқбаеваның пікірі бойынша ғимарат
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 97. Мавзолей Ходжи Ахмеда Ясави и исторический горо Туркес н