Стр. 540 - ТОМ2

540
Қожа Ахмет Яссауи кесенесі. XIV ғасырдың соңы.
Оңтүстік көрінісі
Мавзолей Ходжи Ахмеда Ясави. Конец XIV века.
Вид с юга
ханака болып табылады. Мұнда Қожа Ахмет Яссауи моласы-
мен көрхана, оның алдында – жамағатхана немесе қазандық,
Яссауи бауырластығының жолын қуушылардың топтасып
зікір салуына және жиналысқа арналған зал бар. Көрханамен
қатар мешіттің жеке бөлмесі, ал оған қарама-қарсы бетте
жиындар, пікірталастар, Кіші және Үлкен Ақсарай сияқты
бірігіп оқу өткізуге арналған залдар орналасқан. Кітапхана,
құдықхана, асхана және көптеген құжыралары бар.
Ескерткіштің көрнекті көлемі, оның пропорциясының
мүлтіксіздігі, сәулетті-жоспарлы және құрылымдық шешім
жаңашылдығы, сәулеттік ою-өрнектерінің алуан түрлілігі
Темір дәуірінің қалыптасуы мен гүлдену кезеңіндегі мону-
ментальды сәулет өнері туралы толық түсінік береді. Оның
Темірдің төрт ірі құрылысынан бізге дейін қирамай, бүлінбей
жеткен жалғыз көрнекті туынды ретіндегі маңызы бүгінде
еще не написана и представляется лишь в общих чертах.
Средневековые письменные источники упоминают его под
именем Асон и Ясы (Яссы), а начиная с XVI в. – уже под совре-
менным названием. Основанный согласно археологическим
данным не позднее VI в. н. э. как поселение или небольшой
городок, он входил в территорию округа Шавгар в составе
Тюркского и Западно-Тюркского каганатов (552–702), а за-
тем Тюргешского каганата (702–756). В период арабского
завоевания область Шавгар вошла в пограничную терри-
торию захваченных ими земель. Во второй половине VIII
в. восточной частью Сырдарьинского региона и Таласской
долиной овладели карлуки. В IX в. близлежащие к Шавгару
области подчинялись карлукам, а с начала X в. – огузам. В
X в. Шавгар оказался под властью Саманидов (820–999), а в
конце X – начале XI в., вероятно, находился в составе одного
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындары атласы
1. Кенді Алтай
ның атласы
97. Қожа Ахмет Яссауи кесенесі мен Түркістан тарихи қаласы