Стр. 217 - ТОМ3

От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
133. Мемориальный музей Т. Г. Шевченко
сто бывал Шевченко, открылся Мемориальный музей у кра-
инского поэта, художника, мыслителя Тараса Григорьевича
Шевченко, который в 1981 г. был преобразован в Мемори-
а льный музей-комплекс. Первым директором музея, одно -
временно садовником и с лу жите лем был назначен Сатан-
г ул Таджиев, с 1963 г. – учитель-историк и позднее извест-
ный краевед Есбол Умирбаев, совершивший поездку по тем
местам, где Шевченко создал свои рисунки.
На территории парка им. Шевченко, за нимающе -
го площадь 5,5 г а, сохранились бывшая землянка, где по-
эт имел возможность работать. Землянка была построена в
1853 г. по распоряжению коменданта укрепления И. А. Уско-
ва. В 1912 г. в ней обвалился потолок, но в 1924 г. по решению
Адаевского ревкома он был восстановлен. В 1964 г. местные
власти также привели в порядок стены землянки, а над ней
был воздвиг ну т защитный стеклянный саркофаг. К северу
от землянки находится чигирь с огромным деревянным ко-
лесом диаметром 6 м, приводившимся в действие при по-
мощи тягловой силы, которое служило для полива сада. На
восточной окраине парка, напротив чигиря, находится зна-
менитая верба Шевченко; в других его местах имеются еще
несколько верб, выращенных из черенков шевченковской
вербы. Ветки старой вербы поднялись также в парках горо-
да Львова, Дальнего Востока, Канады.
В пяти залах музея-комплекса представлены экспо-
наты, связанные с жизнью и творчеством Т. Г. Шевченко, его
литерату рными произведениями, а также копии акварелей
и рис у нков: пейзажей, портре тов, жанровых сцен, создан-
ных им в годы ссылки на Мангыстау. В музее хранятся над-
г робные исторические памятники с кладбища Канг а-баба,
изображенные на рис у нках Шевченко. Разде л экспозиции
«Шевченко – в сердце народа», включает в себя изделия на-
родных ремесел, созданные украинскими и казахскими ма-
стерами, которые в разные годы были преподнесены в дар
музею, издания произведений Шевченко на языках наро -
дов бывшег о СССР, х удожественные произведения и нау ч-
ные работы о жизни и творчестве Т. Г. Шевченко.
ко жиі болатын үйінде Украинаның ақыны, суретшісі, ой-
шылы Тарас Григорьевич Шевченкоға арналған мемориал-
ды мұражай ашылып, 1981 ж. мемориалды мұражай-кешен
болып қайта құрылды. Мұражайдың бірінші директоры
және бақ күтуші, қызмет етушісі болып Сатанғұл Тәжиев
тағайындалды, 1963 ж. тарихшы-мұғалім және кейіннен
әйгілі өлкетанушы, Шевченко сурет салған жерлерге сапар
шеккен – Есбол Өмірбаев болған.
Шевченко атындағы ауданы 5,5 га алып жатқан
саябақта ақын жұмыс істеген бұрынғы жертөле сақталған.
Жертөле 1853 ж. бекініс коменданты И. А. Усковтың
бұйрығымен салынған. 1912 ж. жертөленің төбесі құлап
қалды, бірақ 1924 ж. Адай төңкеріс комитетінің шешімі
бойынша қалпына келтірілді. 1964 ж. жергілікті өкімет
жертөленің қабырғаларын жөндеп, оның үстіне әйнектен
мазар салдырды. Жертөленің солтүстігіне қарай бақты
суару үшін күшпен су шығаратын диаметрі 6 м үлкен
ағаш дөңгелек шығыр бар. Саябақтың шығыс жағында
шығырға қарама-қарсы Шевченконың әйгілі қызыл талы
өсіп тұр; басқа жерлерінде де Шевченко қызыл талының
өскіндерінен алынған бірнеше қызыл талдар бар. Ескі
қызыл талдың бұтақтары Львов, Қиыр Шығыс және Канада
саябақтарында да өсірілген.
Мұражай-кешенінің бес залында Т. Г. Шевченконың
өмірі мен шығармашылығы, оның әдеби шығармаларына,
сонымен қатар бояумен салынған суреттерінен бас-
ты жәдігерлер қойылған: Маңғыстауда жер аударылып
жүрген жылдары дүниеге келген табиғат көріністері, адам
суреттері, жанр көріністері. Мұражайда Шевченконың
суреттерінде бейнеленген Қанға-Баба бейітінің тари-
хи құлпытасы сақталған. «Шевченко – халық жүрегінде»
атты экспозиция бөлімінде украиндықтар мен қазақ
шеберлері жасаған, әр жылдары мұражайға сый ретінде
берілген халықтық қолөнер бұйымдары, бұрынғы КСРО
халықтарының тіліндегі Шевченко шығармаларының ба-
сылымдары, Т. Г. Шевченконың өмірі мен шығармашылығы
туралы көркем шығармалар мен ғылыми еңбектер де бар.
217