Стр. 215 - ТОМ3

От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
133. Мемориальный музей Т. Г. Шевченко
ся цве тущей красавицы матери природы. Под ее с ладким,
волшебным оба янием че ловек невольно пог ру жае тс я сам
в себя и видит Бога на земле, как говорит поэт. Я и прежде
не любил шумной деятельности, или, лу чше сказать, шум-
ного безделья. Но после десятилетней казарменной жизни
уеди-нение мне кажется настоящим раем. А я все-таки не
мог у ни за что приняться. Ни малейшей охоты к труду. Си-
жу или лежу молча по целым часам под моею любимою вер-
бою, и хоть бы на смех что-нибудь шевельнулось в вообра-
жении. Таки совершенно ничего. Настоящий застой. И это
томительное состояние началось у меня 7 апреля, то есть со
дня получения письма от М. Лазаревского. Свобода и дорога
меня совершенно поглотили». Михаил Лазаревский был од-
ним из близких друзей поэта, с которым он познакомился в
Орской крепости еще в 1847 г., вел с ним переписку.
21 июл я прибыло официа льно е со о бщение о б ег о
о тс та вке . 2 а вг ус та 1857 г. Ше вче нко на в с е г да о с та ви л
на байланысты патша үкіметіне Шевченконы рақымшылық
жасау жөнінде өтініш жіберді, бірақ олардың өтініштері
қанағаттандырылмады. 1857 ж. өкімет Т. Г. Шевченконы
отставкаға шығарып, Орынборда тұруына рұқсат берді.
Ерте босатылуы туралы жаңалықты естіген ұлы коб-
зарь қуанғанынан уақытты жылдам өткізу үшін 1857 ж. 12 мау-
сымынан бастап 1858 ж. 13 шілдесіне дейін күнделік жаза-
ды. Бірінші күні күнделігінде өзі туралы былай дейді: «Мені
жеке қалдырған уақыттан бастап мен оңашалықты жақсы
көріп кеттім. Сүйікті оңашалық. Өмірде сенен тәтті, сенен
көркем ештеңе жоқ. Әсіресе күліп түрған гүлденген көркем
табиғат ананың алдында оның тәтті, ғажайып құшағында
адам еріксіз ойға кетеді және ақын айтқандай жердегі
құдайды көреді. Мен бұрын да шулы жұмысты жақсы
көрмейтінмін, басқаша айтқанда шулы бос жүрісті. Бірақ
он жылғы казармалық өмірден кейін оңашалық маған
нағыз жұмақ сияқты. Мен бірақ ештеңені қолға ала алмай
отырмын. Еңбекке ешқандай зауқым жоқ. Өзімнің сүйікті
қызыл талымның астында үндемей сағаттап отырамын не-
месе жатамын, ойыма күлкімді келтіретін ештеңе түспейді.
Мүлдем ештеңе. Нағыз тоқырау. Бұл көңілсіз жағдай М. Лаза-
ревскийден хат алған күні, 7 сәуірден басталды. Бостандық
пен жол мені мүлдем жұтып жіберді». Михаил Лазаревский
1847 ж. Ор бекінісінде танысқан жақын досы еді, ол оны-
мен хат алысып тұрды.
21 шілдеде оны әскерден босату туралы ресми ха-
барлама келді. 1857 ж. 2 тамызда Шевченко Маңғышлақты
215
Мұражай бағындағы Т. Г. Шевченконың ескерткіші
Памятник Т. Г. Шевченко в саду музея
Автопортрет. Т. Г. Шевченконың офорты. 1861 жыл
Автопортрет. Офорт Т. Г. Шевченко. 1861 год