Стр. 306 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

306

гах этого озера родился знаменитый казахский географ, эт-

нограф и путешественник Чокан Валиханов. В южной части

Тургайской ложбины наиболее крупными скоплениями озер

является система Сарыкопы. Другая группа озер располагает-

ся непосредственно в Наурзумском заповеднике.

Наурзумский заповедник наиболее примечателен свои-

ми сосновыми лесами, которые приурочены к песчаному мас-

сиву. Площадь Наурзумского соснового бора – 16 000 га. Здесь

разреженные сосновые рощи перемежаются с участками степ-

ной растительности, березовыми и осиновыми лесками.

Климат заповедника континентальный. Средняя го-

довая температура воздуха в наши дни около 3

0

С. Абсолют-

ный минимум температуры воздуха минус 53

0

С. Абсолютный

максимум достигает 43

0

С. Почва в суровые зимы промерза-

ет на глубину чуть более двух метров. Постоянный снежный

покров устанавливается в конце ноября, разрушается в кон-

це марта. Зима малоснежная.

Флора заповедника насчитывает 687 видов растений.

Здесь флора северного (бореального) происхождения соче-

тается с южными пустынными (биюргун, ломонос, чин-

гил и др.) формами. Заросли лоха по берегу озера Малый Ак-

суат напоминают тугаи южных рек, но тут же встречаются со-

сны – бореальный элемент. В заболоченных березняках в На-

урзумском бору близ соленого озера Катантал произраста-

ют папоротники, хвощи, а по соседству с ними распростра-

нена черемуха и боярышник. Можжевельник казацкий рас-

тет в Терсеке. Смешение северных и южных представителей

растительного мира – типичная особенность Наурзума. Кра-

сочны весной степные сообщества растений. Здесь буйству-

Қорықта өсімдіктердің 687 түрі бар деп есептеледі.

Мұнда солтүстік өсімдіктері (қылқан жапырақты) оңтүстіктің

далалық өсімдіктерімен (бүрген, ломонос, шеңгел және т. б.)

үйлесім тапқан. Кіші Ақсуат көлін жағалай өсетін жи-

де оңтүстік өзендері бойындағы тоғайларды еске түсірсе,

дәл осы арада қылқан жапырақты қарағай да кездеседі.

Наурызымдағы Қатаңтал тұзды көлінің жағасындағы саз-

дауытта қайыңды тоғайға жақын жерде қырыққұлақ, қы-

рықбуын, ал онымен жанаса мойыл, долана өседі. Терсекте ка-

зак аршасы өседі. Солтүстіктік және оңтүстіктік өсімдіктерінің

ар алас келуі – Наурызымның әдеттегі ерекшелігі. Қызылды-

Наурызымның қарағайлы орманына жақын сор

Сор близ Наурзумского соснового бора

Наурызым күзі – алтын дала, қарағай орман және

қайың-көк теректі орман

Осень в Наурзуме – золотистая степь, сосновый бор

и березово-осиновый лес

Шренк қызғалдағы

Тюльпан Шренка

Сарғылт құндызшөп

Прострел желтоватый

Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы

26. Наурызым табиғи қорығы