Стр. 385 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

385
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 35. Столица Казахстана – Астана
азақстан Республикасының астанасы. Ірі
экономикалық, ғылыми және мәдени орталық.
Қала Есіл өзенінің жағасында Орта Азиядан
бастап, Батыс Сібір мен Оралға баратын ескі
керуен жолында орналасқан.
Археологиялық материалдар мен
жазба деректер Есіл маңындағы кең даланы адамдар ерте
замандарда-ақ құтты орынға айналдырғанын дәлелдейді.
Археолог В. С. Волошиннің Батпақ ауылы маңындағы
ертедегі адамдар тұрағынан тапқан тас құралдарды ерте
палеолит дәуіріне жатқызуға болады. 1999 ж. К. Ақышевтың
жетекшілігімен археологиялық экспедиция Астана
төңірегіндегі үйіндіден тау инженері Иван Шангин тапқан
жерде қазба жұмыстарын бастады. 1816 ж. ол Бас штабтың
тапсырмасымен Нұра және Есіл өзендерінің аңғарларын
зерттеді. 1820 ж. «Сибирский вестникте» жарияланған
күнделігінде ол Бозоқ көлінің жағасында, Ақмолаға жақын
жерде үйінді бар, бұл үйінді ежелгі қоныс орны болуы мүмкін
деген жорамал айтты. Аэросуреттер мен археологиялық
қазба жұмыстар нәтижесінде бұл қоныс туралы ғылыми бол-
жам жасауға мүмкіндік туды.
Қызыл-сары саз балшық пен күйдірілген кірпіштен
жасалған дөңгелек мұнара мен басқа да құрылыстардың,
ордың ізі мен қорған қабырғалар мұнда Дешті Қыпшақ
көшпенділерінің қаласы болғанын растайды.
Қолға түскен мәліметтер бұл жер X–XII ғғ. қыпшақ
тайпасы көсемдерінің жаздық резиденциясы немесе әскери
ордасы болған ортағасырлық Бозоқ қаласы екенін дәлелдеп
отыр. Ежелгі қалашық моңғол шапқыншылығынан кейін
қаңырап қалған.
Қазақ елі Ресей империясының бодандығын қа-
былдағаннан кейін патша әкімшілігі қазақ жерін басқару
мәселесі бойынша бірқатар шараларды жүзеге асырды. 1822 ж.
Қ толица Республики Казахстан. Крупный эко-
номический, научный и культурный центр.
Город расположен в пойме реки Есиль
(Ишим) на старом караванном пути из Сред-
ней Азии в Западную Сибирь и Урал.
Археологические материалы и пись-
менные источники свидетельствуют о глубокой древности
заселения человеком степных просторов Приишимья. Ка-
менный инвентарь с открытой археологом В. С. Волошиным
около села Батпак стоянки древнего человека позволяет от-
нести ее ко времени раннего палеолита. В 1999 г. археоло-
гическая экспедиция под руководством К. Акишева начала
раскопки на месте развалин недалеко от окраины Астаны,
обнаруженных горным инженером Иваном Шангиным.
В 1816 г. по заданию Генерального штаба он обследовал
долины рек Нура и Ишим. В дневнике, опубликованном в
1820 г. в «Сибирском вестнике», он записал, что на берегу
озера Бузук, недалеко от Акмолинска находятся развалины,
возможно, остатки поселения. По результатам раскопок и
аэрофотосъемок удалось получить довольно точное пред-
ставление о характере и планировке поселения.
Остатки круглой башни (возможно, минарета) и дру-
гих сооружений из обожженного кирпича с применением
резной терракоты, следы рвов и защитных валов подтверж-
дают сведения средневековых авторов о наличии городов у
кочевников Дешт-и-Кипчака.
Полученные данные позволяют сделать заключение о
том, что это поселение было средневековым городом Бузук
(Бозок), который в X–XII вв. был военной ставкой или лет-
ней резиденцией предводителей кипчакских племен. Город
опустел после монгольского нашествия.
После вхождения Казахстана в состав Российской
империи царская администрация осуществила ряд мер по
С
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
35. Қазақстанның елордасы – Астана