Стр. 381 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

381

ные сооружения. Кирпич обнаружен в большом количестве.

Среди качественно обожженных образцов есть экземпляры

с резным барельефным орнаментом.

Однако этот поселок ремесленников существовал не-

долго – вокруг построек его даже не успел сформироваться

культурный слой. Находок очень мало. Среди них, например,

единственный железный нож, обнаруженный в потайной ни-

ше в одной из землянок.

К третьей группе сооружений городища Бозок отно-

сится некрополь. Погребения здесь появились к тому време-

ни, когда основная часть городища была уже заброшена. И рас-

копаны они в трех местах. В южном квартале центральной ча-

сти – четыре грунтовых погребения, которые по предметам

вооружения, украшениям и конскому снаряжению относятся к

концу XIII–XIV вв. Затем идет северная часть. Там рядом с руи-

нами жилищ-землянок расчищена оградка из сырцовых кирпи-

чей с четырьмя погребениями. В двух из них найдены бронзо-

вое зеркало, железный наконечник стрелы и серебряная моне-

та 1321 г. Третья часть погребений–на центральной площадке в

мавзолее, построенном из обожженного кирпича. Здесь в запол-

нении ограбленной могильной ямы обнаружены два железных

плоских наконечника стрел с ромбовидной формой пера. Они

появляются в XI в. и бытуют вплоть до XIII–XIV вв.

Всего на городище пока открыто 37 погребений, не-

сколько мавзолеев и, возможно, минарет. Несомненно, что

здесь существовал особый культово-мемориальный ком-

плекс, сюда к могилам предков приходили молиться, и по-

кинутое городище впоследствии стало «аулие» – местом по-

клонения.

Кірпіштер көптеп табылды. Сапалы күйдірілген үлгілер ара-

сында бетіне бедерлі өрнек түсірілгендері де бар.

Алайда қолөнершілердің бұл қонысының тіршілігі

қысқа болды – оның құрылыстарының айналасында мәдени

қабат қалыптасып та үлгермеді. Табылған зат өте аз. Олардың

ішінде, мысалы, жер үйлердің біріндегі жасырын қуыстан

табылған бір ғана темір пышақ шықты.

Бозоқ қалашығы құрылысының үшінші тобына

қорымдар жатады. Мұнда қорымдар қаланың негізгі бөлігі

тастала бастағанда пайда болған сияқты. Және бұлар үш жер-

ден қазылды. Орталық бөліктің оңтүстік орамында төрт зи-

рат қазылып, қарулар, сәндік бұйымдар, XIII–XIV ғғ. аяғына

жататын ат әбзелдері табылды. Одан кейін солтүстік бөлігі

кетеді. Онда тұрғын-жер үйлер үйіндісімен қатар төрт мәйіт

жерленген шикі кірпішті қоршау аршылды. Оның екеуінен

қола айна, жебенің темір ұштығы, 1321 ж. күміс мәнеті та-

былды. Жерлеудің үшінші бөлігі – күйдірілген кірпіштен

қаланған орталық алаңдағы кесене. Бұл тонауға түскен зират

шұңқырынан жебенің екі жайпақ ұштығы табылды. Олар XI ғ.

пайда болып, XIII–XIV ғғ. дейін пайдаланылған.

Қалашықта қазірде барлығы 37 зират, бірнеше кесе-

не ашылды, мүмкін мұнара да болған болар. Мұнда ерекше

діни-мемориал кешен болғаны сөзсіз, мұнда – тасталынған

«Бозоқ тұрғыны (әйел)» (бас сүйегі бойынша жасалған беттің

пластикалық реконструкциясы) бюсті

және XIII–XIV ғасырларға жататын

жерлеу орнынан табылған күміс білезіктер

Бюст «Жительница Бозока» (пластическая реконструкция

по черепу) и серебряные браслеты из погребения XIII–XIV веков

Күміс тиын. 1321 жыл

Серебряная монета. 1321 год

От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана

34. Городище Бозок