Стр. 449 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

449
Беғазы өзені алабы
Панорама долины реки Бегазы
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 41. Мавзолеи бегазы-дандыбаевской культуры
ейінгі қола дәуіріндегі (б. з. д. XIII–IX ғғ.)
Беғазы-дәндібай мәдениеті – Қазақстанның
ежелгі тарихындағы таңғаларлық құбы-
лыс. Оны алғаш рет ашқан Сарыарқа
ескерткіштерін зерттеуге көп күш-жігерін
жұмсаған ХХ ғасырдың белгілі ғалымы, акаде-
мик Ә. Х. Марғұлан. 1930–1960-шы жж. аралығында алынған
деректану мәліметтерін алғаш рет өткен ғасырдың 70-ші жж.
толық жинақталып, ғылыми тұрғыдан негізделді. Бұл уақытта
ерекше әйгілі ескерткіштердің материалдары жария болған
болатын. Мұның ішінде бәрінен бұрын кесенелерге қатысты
қызығушылық мол болды. Соның бірі – 1933 ж. қазылған
Дәндібай кесенесі еді. М. П. Грязнов оны толық сипаттап
жазды. Жерлейтін камерадан екі қола жебе ұштары, зәкір
секілді қола бұйым, мүйізді ілгек түймелік, теріні жұмсартуға
арналған тас құрал мен 12 қыш ыдыс шықты. Әлбетте,
қайтыс болған адамды жерлегенде қойылған мұндай заттар
К егазы-дандыбаевская культура эпохи позд-
ней бронзы (XIII–IX вв. до н. э.) – феноме-
нальное явление в древней истории Казах-
стана. Заслуга открытия и обоснования ее
принадлежит выдающемуся исследователю
ХХ столетия, академику А. Х. Маргулану, посвятившему мно-
го времени и сил изучению памятников Сарыарки. Первое
полное обобщение добытых в 1930–1960 гг. научных дан-
ных и выделение бегазы-дандыбаевской культуры сделаны
в 70-х гг. прошлого столетия. К этому времени материалы
ряда особо ярких памятников уже были опубликованы.
Прежде всего, всеобщий интерес вызвали мавзолейные
памятники. Первым из них был раскопанный в 1933 г. М.
П. Грязновым мавзолей Дандыбай. В погребальной камере
были найдены два бронзовых наконечника стрелы, брон-
зовый предмет в форме якоря, роговая застежка, каменное
орудие для разминания кожи и 12 глиняных сосудов. Раз-
Б
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
41. Беғазы-Дәндібай мәдениетінің кесенелері