Стр. 181 - ТОМ2

181
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 68. Заилийский Ала у
Жабайы өрік қопасы. Сәуір
Заросли дикого абрикоса. Апрель
ортасы қара немесе сары түсті қызғылт гүлдері солтүстік
тянь-шаньдық эндемикке ғана тән.
Күзде ірі домалақ сиякөк жемісі мен күрең қызыл
жапырақтары бар бөріқарақат, сондай-ақ ерекше алқызыл,
сарғыш, қаракөк түсті жемістері бар өсімдіктер де көзге
түседі. Ірі жасыл жапырақтары мен сарғыш гүлдері бар бу-
зульник тоғайы мен биіктігі екі метр ақ гүлді эремурус ерек-
ше. Халық оны еркелетіп «тау сұлуы» деп атайды. Олардың
тарамдалған тамырында қант және жоғары сапалы желімдік
заттар бар. Бұрын Қазақстан мен Орта Азия халықтары
осы өсімдіктердің тамырынан тұрмысқа, тіпті құрылысқа
да пайдаланатын ерекше желімді жасаған. Мұнда тағы да
бір ерекше өсімдік – халық арасында «Мария тамыры» деп
аталатын жабайы шұғылық кездеседі.
Жапырақты ормандар жануарлар дүниесіне де бай.
Ағаштар мен бұталардан бұта, тамыр, мүктен жасалған
этих корней особый клей, который широко использовался
для бытовых нужд и даже в строительстве. Здесь же встреча-
ется еще одно из эффектных растений – дикий пион, кото-
рый в народе называют «Марьин корень».
Богат и животный мир лиственных лесов. На дере-
вьях и кустарниках можно увидеть шарообразное закрытое
гнездо из веточек, коры и мхов, в котором живет не птица,
а удивительный зверек – лесная соня. Пушистым хвостом
и рыжеватой окраской она похожа на маленькую белочку.
Весной и осенью в лесах и на луговых полянах встречается
тянь-шаньский медведь, особый подвид бурого медведя. Он
отличается миролюбивым нравом, питается преимуществен-
но растительной пищей – сочными травами, плодами и яго-
дами. Особенно любит яблоки, обламывает ветки и забира-
ется даже на огромные старые деревья. Он собирает личинок
насекомых или мелких ящериц, переворачивая огромные