Стр. 189 - ТОМ2

189
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 68. Заилийский Ала у
плением теплой погоды стойкие «альпийцы», освободившись
от ледяной корки, продолжают цвести как ни в чем не бывало.
Замечательна и фауна высокогорий. В тени огромных
скал притаился редчайший хищник – снежный барс, под-
сетерегающий горного козла или улара. Среди каменных
россыпей можно увидеть симпатичного зверька – красную
пищуху. Этот близкий родственник зайцев на зиму запасает
себе корм, складывая в стожки стебли трав и веточки кустар-
ников. Именно поэтому пищуху называют «сеноставкой».
Резким свистом крыльев рассекает воздух – бородач, на
фоне голубого неба парит белоснежный кумай, громкими кри-
ками оповещая о своем присутствии одиночные пары клушиц
и стаи альпийских галок. Оранжевым огоньком вспыхивает над
перевалом оперение краснобрюхой горихвостки, а по серому
отвесу скалы короткими прыжками передвигается стенолаз. Со-
вершенно невзрачный поначалу, он мгновенно преображается,
когда разворачивает свои широкие крылья с удивительным ри-
сунком из ярко-розовых и черных полос с круглыми белыми
пятнышками. Кажется, будто огромная тропическая бабочка
появилась среди снегов и скал Тянь-Шаня.
Манят и тревожат души исследователей и туристов за-
гадочные массивы высокогорий Заилийского Алатау. Как будто
об этих местах более полувека назад писал великий Н. К. Рерих:
«И перед тобой расцветет вереск счастья.
Но он цветет – на высотах.»
Биік таудың фаунасы да ғажап. Үлкен құздың көлең-
кесінде тау текесі мен ұларды аңдып жататын, сирек кезде-
сетін жыртқыш – барыс жүр. Тас үгінділерінің ортасы-
нан кішкене ғана аң – қызыл шақылдақты көруге болады.
Қоянтұқымдас бұл аң шөптердің сабақтары мен бұтақтарды
қалап қысқа жем жинайды. Міне сондықтан да шақылдақты
«пішен жинағыш» деп атайды.
Мықты қанаттарын жайып жіберіп аспанға сақалтай
көтерілді, көк аспанда ақ құмай ұшып барады, сыңарымен
бірге боз шағала, альпы ұзақ қарғасы ұшып жүр. Асудың
үстінде қызылт-сары қауырсынды қызылбауыр қызылқұйрық
құсы көзге шалынады, ал тік құздардың сұр жартастарында
жарқұс қарғып бара жатады. Алғашында мүлде реңсіз бо-
лып көрінгенімен, ол өзінің дөңгелек ақ дақтары бар ашық
қызыл және қара жолақшалардан тұратын әдемі қанатын
жайған кезде өзгеріп шыға келеді. Тянь-Шаньның қарлары
мен құздарына үлкен тропикалық көбелек келгендей.
Биік таулы Іле Алатауының жұмбақ сілемдері
зерттеушілер мен туристердің жанын тебірентіп, өзіне тар-
тады. Ұлы Н. К. Рерих жарты ғасыр бұрын төмендегі өлең жол-
дарын осы жерлер туралы жазғандай:
«Сенің алдыңда да бақыт гүлі шешек атады.
Дегенмен ол биікте ғана гүлдейді.»