Стр. 198 - ТОМ2

198 Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындары атласы
1. Кенді Алтай
ның атласы
69. Есік қорғ ны
украшений в виде снежных барсов, таутеке, архаров, лошадей,
птиц. Переднюю часть его украшали скульптурные изобра-
жения двух крылатых лошадей с козлиными рогами, а также
две пары длинных птичьих крыльев. На шее иссыкский воин
носил золотую спиралевидную гривну (шейное украшение),
концы которой завершаются рельефными головами тигров.
Верхняя одежда воина состояла из кафтана и штанов.
Короткий кожаный кафтан красного цвета сплошь обшит зо-
лотыми фигурными бляшками, а борта, низ и ворот – круп-
ными квадратными изображениями голов тигра. Кафтан
украшало около трех тысяч золотых предметов. Штаны по
внешнему и внутреннему продольным швам обшиты мелки-
ми прямоугольными золотыми пластинками. Голенища сапог
также украшали золотые бляшки треугольной формы, анало-
гичные бляшкам на кожаном кафтане.
Найденные при раскопках Иссыкского кургана арте-
факты – это целый комплекс достижений разного рода ис-
кусств. Тут и обработка металла, дерева, драгоценных кам-
ней, и выделка кожи, ткачество, инкрустация. Так, например,
большинство иссыкских изделий изготовлено из металла
техникой литья, штамповки, тиснения и гравировки, в виде
мен, мәселен, есіктік бұйымдардың көпшілігі – металдан
құю, штамптау, өрнек салу, дөңгелек мүсін түрінде нақыштау,
горельеф (шығыңқы мүсін), барельеф (батырып түсірілген
мүсін) және жазық силуэттік бейне техникасымен жасалған
бұйымдар. Ежелгі шеберлер металл бұйымдарын өңдеуде
басқа металлдарды да кеңінен қолданды, оны ағашпен,
былғарыны матамен, әртүрлі металдарды өзара араластырып
құрастыра да білді.
Есік олжалары өнердегі аң стилінің шығуы мен оның
арғы отаны туралы мамандардың көп жылғы дауына жаңа
серпін берді. Палеометалл дәуірі мен одан бұрын да Еуразия
аумағында осы стильде жасалған бұйымдар белгілі болатын.
Жекелей алғанда, Сібір мен Қазақстанның андроновтық тай-
паларына сүйекке мыс пен қоланы балқытып құю арқылы
бейне жасау жақсы таныс болатын. Мұндай техникамен,
Мыңшұңқыр моласындағы алтынмен қапталған, біреуінің
ішкі бүкпесіне аттың алтыннан құйылған екі құймағы
дәнекерленген екі үлкен қола сырға жатады. Сырғалар б. з. д.
XII–X ғғ. жатқызылады.
Сірә, өнердегі аң стилі Сібір мен Тувада, Орта Азия мен
Қазақстанда, Қара теңіз бен Дунай маңында кенеттен дамыған
Есік қорымында сақталған «сақ пирамидаларының» бірі – патша қорғаны, қазіргі Есік қаласының құрылыстарының қоршауында
Одна из сохранившихся «сакских пирамид» могильника Иссык – царский курган в окружении застройки современного города Есик (Иссык)