Стр. 195 - ТОМ2

195
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 69. Курган Иссык
«Алтын адамның» бас киімі.
Қайта қалпына келтірілген қазіргі нұсқасы
Головной убор «золотого воина».
Современный вариант реконструкции
Бас киім. Қасбеті және қырынан қарағандағы сұлбасы.
1970-ші жылдардағы жаңғыртпаның графикалық нұсқасы
Головной убор «золотого воина». Фас и профиль.
Вариант графической реконструкции 1970-х годов
бас киім киген. Бас киімде тау барысы, таутеке, арқар, жылқы,
құс секілді 150-дей әшекей орналасқан. Оның алдыңғы бөлігі
таутеке мүйізді, екі қанатты аттың мүсіндік бейнесімен және
екі жұп ұзын құс қанатымен әшекейленген. Есік жауынгерінің
мойнында спираль тәрізді, екі ұшы бедерлі жолбарыс басы-
мен бітетін алтын гривна (мойынға тағатын сәнді бұйым)
болған.
Жауынгердің сырт киімі шапан мен шалбардан тұрады.
Қысқа қызыл түсті былғарышапанына тұтастай мүсінді алтын
қаңылтырлар жапсырып тігілген, ал омырауына, етегі мен
жағасына, ірі, төртбұрышты жолбарыс бастары бастырылған.
Шапан үш мыңға жуық алтын өрнектермен әшекейленген.
Шалбарының іші мен сырты да шағын алтын пластиналармен
тігілген. Етігінің қонышы да былғары шапандағы қаңылтырға
ұқсас үшбұрыш пішінді алтын қаңылтырмен сәнделген.
Есік қорғанын қазу кезінде табылған заттар – өнердің
әр түрі бойынша жеткен жетістіктердің кешені деуге бола-
ды. Металл, ағаш, қымбат тастарды өңдеу, тері илеу мен
әрлеу, тоқу, әшекейлеу дегендердің бәрі мұнда бар. Соны-
выше – шелковая туалетная сумка, где хранились бронзовое
зеркало и красная краска.
На полу камеры – сосуды для пищи и ритуальная по-
суда. К ней относится серебряная чашечка с надписью и брон-
зовая с позолотой миска, в которой лежали несколько золо-
тых фигурных пластин в виде клюва и когтей хищной птицы.
В размещении посуды выдержан определенный по-
рядок. Раздельно поставлены сосуды глиняные и деревян-
ные. У южной стены деревянная посуда, рядом миски и
черпак. У другой стены стояли глиняные кувшины, а перед
ними – миски, серебряные чашки и ложка. Бронзовая чаша
стояла в стороне, у изголовья захороненного.
Погребение в кургане Иссык датируется концом IV–
III вв. до н. э.
По определению антропологов, возраст умершего
17–18 лет. Одет он был в расшитую золотом одежду. На го-
лове высокий, до 70 см, конической формы головной убор,
сплошь украшенный золотыми пластинами различных форм
и размеров. Всего на головном уборе размещалось около 150