Стр. 193 - ТОМ2

193
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 69. Курган Иссык
«Алтын адамның» сүйектері мен ғұрыптық заттар жерленген
Есік қорғанының бүйіріндегі қабірі.
Біздің заманымызға дейінгі IV ғасырдың соңы – III ғасыр.
1969 жылғы фотосурет
Боковая погребальная камера кургана Иссык
с останками захороненного «золотого воина» и инвентарем.
Конец IV – III век до нашей эры.
Фотография 1969 года
«Алтын адам» жерленген қабір. Біздің заманымызға дейінгі
IV ғасырдың соңы – III ғасыр. Қазбажұмысынан табылған адамның
бас-сүйегі, әшекейлер, киім қалдықтарыжәне бас киімдерінен
фрагмент. 1969жылғыфотосурет
Погребальная камера с захоронением «золотого воина».
Конец IV – III век до нашей эры. Фрагмент раскопа
с черепом человека, украшениями, остатками одежды
и головного убора. Фотография 1969 года
бетіне арыстанның бедерлі бейнесі түсірілген. Кеудесі мен
сол қолының арасында былғары қыны бар ағаш сапты темір
қанжар жатыр. Ол аң стилінде алтын пластиналармен және
қасқырдың бүктетілген бедерлі бейнесі бар қаңылтыр-
оқсауытпен безендірілген.
Мәйіттің қатарында, сол қолының шынтақ тұсында,
алтын ұшты жебе жатыр. Осында, шынтақтан жоғары са-
бына айналдыра алтын таспа оралған қамшы жатыр, одан
жоғарыда ішіне қола айна мен қызыл бояу салынған керек-
жараққа арналған жібек дорба жатыр.
Еденде тамақ пен ғұрыптық ыдысқа арналған сауыттар
тұр. Оған жазуы бар күміс тостаған мен бірнеше жыртқыш
құстың тырнағы мен тұмсығына ұқсас алтын пішінді пласти-
налар салынған алтын жалатқан қола табақ жатады.
Ыдыстарды қойып шығуда белгілі бір реттілік
сақталған. Саздан істелген ыдыстар мен ағаш ыдыстар бөлек
қойылған. Оңтүстік жағына ағаш ыдыстар, қасына табақ пен
шөміш қойылған. Басқа қабырғада саз құмыралар, оның ал-
дында қыш тостаған, табақ пен қасық тұр. Қола тостаған бір
шетке – мәйіттің бас жағына қойылған.
Есік қорғанындағы жерлеу орны б. з. д. IV ғ. соңы – III ғ.
жатқызылады.
Антропологтардың анықтауы бойынша жерлен-
ген адам 17–18 жаста. Ол алтынмен кестеленген киім ки-
ген. Басына биік 70 см дейін жететін, әртүрлі пішін, әртүрлі
көлемдегі алтын пластиналармен әшекейленген конус тәрізді
Так описывал патриарх казахстанской археологии
академик К. А. Акишев ритуал похорон открытого им в кур-
гане Иссык близ Алматы «человека в золотой одежде», теперь
известного всему миру «иссыкского вождя», или «золотого
воина».
Захоронение это было сделано на южной окраине
большого могильника, состоящего более чем из сорока кур-
ганов. Диаметр кургана Иссык составлял 60 м. Под насыпью
находилось два захоронения: центральное и боковое. Цен-
тральная могила полностью была разрушена грабителями, но
боковая осталась целой.
Облаченный в блестящую парадную одежду и при пол-
ном вооружении, покойник был положен на спину с вытяну-
тыми конечностями, головой на запад, лицом вверх. Вдоль
правого бедра (скорее всего, подвешенный к портупее) лежал
плашмя железный меч в деревянных ножнах красного цве-
та. Ремни портупеи были уснащены золотыми обоймами и
пронизью с рельефным изображением головы тигра. Между
туловищем и левой рукой находился железный кинжал также
в деревянных ножнах, обшитых кожей. Он был украшен зо-
лотыми пластинками в зверином стиле и цилиндрическими
бляхами-обоймами с рельефными изображениями свернув-
шегося волка.
Рядом с покойником у локтя левой руки помещалась
стрела с золотым наконечником. Здесь же, выше локтя, нагай-
ка, рукоятку которой спирально обвивала золотая лента, еще