208
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындары атласы
1. Кенді Алтай
ның атласы
70. Талғар қ лашығы
никами» и дарили диковинные вещи правителям города. При
раскопках домов горожан найдены бронзовые зеркала, фар-
форовая посуда из Китая, бронзовые кувшины и блюда из
Ирана, изделия из слоновой кости, привезенные из далекой
Индии, поливная глиняная посуда из Самарканда, даже из да-
лекой Японии в Тальхир попало фаянсовое блюдо. На нем
изображены люди в богатых золоченых одеждах.
Монеты, найденные на Талгарском городище, ярко
свидетельствуют о широте торговых связей в те далекие
времена.
Наряду с торговлей и ремеслом жители занимались
сельским хозяйством и охотой. В домах многих горожан
имелись большие кладовые для зерна, предназначенного на
продажу. На скотных дворах держали лошадей, верблюдов,
баранов и коз. Охотились на джейранов, архаров, волков, лис,
барсуков, зайцев. Кости и поделки из костей этих животных –
частые находки при раскопках.
Многие жители перешли к городской жизни недавно.
Они еще помнят скотоводческие традиции, и поэтому при
ХІ–ХІІІ ғасырлардағы төрт тармақты қыш шырақ
Четырехрожковый керамический светильник XI–XIII веков
ХІ–ХІІ ғасырлардағы қола шырақ
Бронзовый светильник XI–XII веков
және Ираннан келген табақтар, алыс Индиядан келген піл
сүйегінен істелген бұйымдар, Самарқаннан келген суаруға
арналған саздан істелген ыдыстар, тіпті алыс Жапониядан
Талхирға фаянс табақтар келді. Олардың бетіне сәнді, алтын-
мен қапталған киімдер киген адамдар бейнеленген.
Талғар қалашығынан табылған тиындар сол ерте
заманда сауда байланысының кең қанат жайғанын дәлел-
дейді.
Сауда және қолөнермен қатар, тұрғындар ауыл
шаруашылығымен, аңшылықпен айналысты. Көптеген қала
тұрғындарының үйінде сатуға арналған астық қоймасы
болды. Мал қораларында жылқы, түйе, қой, ешкі ұстады.
Киік, арқар, қасқыр, түлкі, борсық, қоян аулады. Осы
жануарлардың сүйегі мен олардан жасалған бұйымдар қазу
кезінде көптеп табылды.
Көптеген тұрғындары қала өміріне беріде ғана өткен.
Олар малшылық дәстүрді бұл кезде әлі ұмыта қоймаған,
сондықтан қазу кезінде көптеген үйлердің аулаларынан
киіз үй қаңқалары табылған болатын.
Қала базарлары мен көшелерінде әртүрлі тілде
сөйлеген адамдардың сөздері естіліп жатты. Талхир
тұрғындарының негізгі бөлігін түркілер – жікілдер,
қарлұқтар, яғмалар құрады. Қалада сондай-ақ Орта
Азиядан, Иран мен Қытайдан келген көпестер тұрды.
Зерттеушілердің есептеуі бойынша қаланың ең гүлденген
кезінде (XI–XIII ғ. басы) онда барлығы 5–6 мың тұрғын