Стр. 604 - ТОМ2

604
остатками упоминаемой в источниках резиденции Искак-ба-
ба – города-крепости Каргалык.
Последний этап жизни городища относится к ХІІІ–ХV вв.
В этот период, кроме дополнительных сооружений на шах-
ристане, ремонта и перестройки здания на цитадели, ника-
ких новых строительных работ не проводилось.
На территории городища располагаются три памятника
архитектуры XVII–ХIХ вв. В 1893 г. на месте разрушившейся
средневековой постройки был возведен мечеть-мавзолей Баба-
ата, прообразом которому послужил мавзолей Ходжа Ахмеда
Ясави в Туркестане (конец ХІV в.). Организатором возведения
новой мечети-мавзолея Баба-ата был Аппак-ишан – известный
в регионе духовный деятель конца ХІХ в. Здание построено ма-
стерами из Туркестана. Планировочное решение и объемно-
пространственная композиция его традиционныи отличаются
лаконизмом и выразительностью. Сооружение имеет монумен-
тальный портал с башенками на углах. Вверхняя часть его в 30-е
гг. ХХ в. была разобрана на кирпичи для возведения админи-
стративных зданий селаШолаккорган. В здании три основных
помещения: большой зал для чтения молитв, зал с надгробием
святого, поминальная комната. Под усыпальницей располага-
ется склеп. Для подъема на кровлю, к куполам, в правом пилоне
устроена лестница.
В интерьерах мечети и усыпальницы арочные ниши
и арочные паруса. Стены украшены арабской эпиграфикой,
на барабане под куполом пояски геометрического и сти-
лизованного растительного орнамента в технике «кырма».
Примечательна деревянная решетка – панджара, собранная
деректерде аталатын Ысқақ баб резиденциясы – Қарғалық
қала-қамалының қалдығы болуы әбден мүмкін.
Көне қала өмірінің соңғы кезеңі XIII–XV ғғ. жатады. Бұл
кезеңде шахристанға қосымша ғимараттар салу, қамалдағы
ғимаратты жөндеу және қайта өзгерту жұмыстарынан басқа
ешқандай жаңа құрылыс салынған жоқ. Қалашық аумағында
XVII–XIX ғғ. үш архитектуралық ескерткіші орналасқан. 1893 ж.
қиратылған ортағасырлық құрылыс орнына Түркістандағы
Қожа Ахмет Яссауи кесенесіне (XIV ғ. соңы) ұқсатылған Баба
ата кесене-мешіті тұрғызылды. Жаңа Баба ата мешіт-кесенесін
салу ісін XIX ғ. аяғындағы аймаққа танымал діни қайраткер
Аппақ ишан ұйымдастырды. Ғимаратты Түркістан шеберлері
тұрғызды. Оның жоспарлау шешімі мен көлемдік-кеңдік
композициясы дәстүрлі және ол қарапайымдылығымен,
әрі көріктілігімен тәнті етеді. Ғимараттың бұрыштарында
мұнаралары орналасқан үлкен порталы бар. Оның жоғарғы
бөлігі ХХ ғ. отызыншы жылдарында Шолаққорған ауылының
әкімшілік ғимараттарын тұрғызу үшін бұзылған. Ғимарат
негізгі үш бөлмеден: намаз оқуға арналған үлкен залдан,
әулие бейіті орналасқан залдан және зиярат бөлмесінен
тұрады. Қабір астына сағана орналасқан. Оң жақтағы пилон-
да ғимарат үстіне, күмбездерге көтерілуге арналған баспалдақ
жасалған.
Мешіт пен қабірхананың ішкі көркінде аркалы тек-
шелер мен аркалы желкендер көзге түседі. Қабырғалар араб-
ша жазулармен өрнектелген, күмбез астындағы барабанда
«қырма» әдісімен салынған геометриялық және өсімдік тек-
тес өрнектерден белдеулер жүргізілген. Сағана қабірхана мен
XVI–XVII ғасырлардағы қираған кесененің қабырғасы. Бас қасбеті (сол жақта) және «ішкі жағынан» түсірілген қазіргі көрінісі
Стена разрушенного мавзолея XVI–XVII веков. Современный вид с фасада (слева) и «из интерьера»
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындары атласы
1. Кенді Алтай
ның атласы
02. Баба а а кешені