Стр. 607 - ТОМ2

607

ңтүстік Қазақстандағы жартас сурет өнерінің

танымал екі ескерткіші – Койбағар мен

Арпаөзен – Үлкен Қаратаудың солтүстік-

шығыс беткейінде, оның ең биік шыңдары

Келіншектау (1796,5 м) мен Бессаз (2176 м)

етегінде. Бұл жер терең шатқалға ағып түсіп,

одан тау етегіндегі алқапқа шығып, Мойынқұмда адасып

кететін көптеген өзендердің бастауы. Қаратаудың шығыс

баурайы өте тіп-тік және жартасты, тау етегінен қарағанда

бұл шыңдар ерекше көркем көрінеді. Қыраттың етегіндегі

терең шатқал-арналар біртіндеп тегіс жазықтыққа ауы-

сатын аласа төбешіктерімен және кең сайларымен ұсақ

шоқылы бедермен алмасады. Тау бөктерінің экологиялық

ортасы мыңдаған жылдар бойы егіншілер мен малшы-

лар, аңшылар мен терімшілер тіршілігіне қолайлы болған.

Бұл өңірдің оңтүстік бөлігінде, Арпаөзен мен Сарымсақты

өзендері аралығында, керемет петроглифтерімен, басқа да

ескерткіштерімен, Арпаөзен кешені ретінде танымал болған

Шайхислам шатқалы бар. Солтүстікке қарай 30 км, Қарақуыс

О

ва известных памятника наскального искус-

ства Южного Казахстана – Арпаузен (Арпа-

озен) и Койбагар – расположены на севе-

ро-восточном склоне Большого Каратау, у

подножия его самых высоких пиков Келин-

шектау (1796,5 м) и Бессаз (2176 м). Здесь бе-

рут истоки многие небольшие реки, спадающие в глубокие

ущелья и, вырываясь на предгорную долину, теряющиеся в

песках Мойынкум. Восточные склоны Каратау очень крутые,

скалистые; со стороны предгорий вид этих вершин, имеющих

скульптурные очертания, особенно живописен. У подножия

хребта глубокие ущелья-каньоны сменяются мелкосопоч-

ным рельефом с низкими холмами и широкими оврагами,

постепенно переходящими в плоскую равнину. Экологиче-

ские условия предгорий на протяжении многих тысячелетий

создавали благоприятные условия для длительного обитания

охотников и собирателей, скотоводов и земледельцев. В юж-

ной части этого горного района, в междуречье Арпаозена и

Сарымсакты, находится урочище Шайхислам, замечательные

Д

Үлкен Қаратаудағы Арпаөзен алқабы

Вид долины Арпаозен на фоне Большого Каратау

От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана

1. Рудный Алтай

103. Петроглифы Карат у

Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы

53. Қалмаққырған тарихи орыны

103. Қаратау пет оглифтері