Стр. 356 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

356

Ақбидайық. Бұғы бейнесі

Акбидаик. Изображение оленя

Ақбидайық. Бұғылар мен жылқылар бейнесінің композициясы

Акбидаик. Композиция с фигурами оленей и лошади

дожественную летопись древней истории северо-восточной

части Сарыарки.

Самая ранняя группа петроглифов представлена схе-

матичными антро-поморфными изображениями. Они вы-

полнены техникой точечной выбивки, грубым, видимо, ка-

менным инструментом. Это фигурки «пляшущих» человечков

с широко расставленными руками и ногами. У некоторых из

них выделен признак мужского пола. Рядом с ними имеются

еще некоторые трудноразличимые зооморфные изображе-

ния. Часть рисунков разрушена в результате отслаивания по-

верхностной корочки камня. Эти рисунки предположитель-

но относятся к концу каменного века.

Древний возраст этих рисунков подтверждается тех-

никой их исполнения, состоянием более выветренной по

сравнению с другими гравюрами поверхности и наличи-

ем палимпсестов, т. е. случаев перекрывания их относитель-

но поздними изображениями. Одну из фигур лучника пе-

рекрывает изображение лошади, выполненное с порази-

тельной точностью и реализмом, напоминающим искус-

ство эпохи развитой бронзы ХVII–XII вв. до н. э. и связан-

ным с феноменом турбинско-сейминской и андроновской

культурно-исторических общностей.

Изображения лошадей Акбидаик находят анало-

гии в наскальных рисунках некоторых восточных и юго-

восточных регионов Казахстана, а также в металлопластике,

представленной изделиями турбинско-сейминской культур-

ной традиции, распространенными в лесостепной зоне Ев-

разии на рубеже эпохи ранней и развитой бронзы.

Помимо этих двух групп древнейших петроглифов

здесь имеются изображения быков-туров с опущенными

айырылатын зооморфтық бейнелер бар. Олардың біразы

тастың сыртқы қабатының мүжілуіне байланысты бүлінген.

Бұл суреттер шамамен тас ғасырының аяғына жатады.

Бұл суреттер мерзімінің ертелігі орындалу техника-

сын, беткі қабаттағы басқа гравюрамен салыстырғанда қатты

бүлінгендігіне, палимпсесттерінн, яғни салыстырмалы түрде

ертеде салынған суреттердің басылып қалу жағдайларына

қарай дәлелденеді. Садақшы бейнесінің бірін дамыған қола

дәуіріндегі шынайы өнерді еске түсіретін аса дәлдікпен

орындалған б. з. д. XVII–XII ғғ. турбиндік-сейминдік және ан-

дронов мәдени-тарихи қауымының ерекше құбылысымен

байланысты жылқы бейнесі басып кеткен.

Ақбидайық жылқыларының бейнелері Қазақстан-

ның кейбір шығыс және оңтүстік-шығыс аймақ-тарындағы

жартас суреттермен, сондай-ақ ерте және дамыған

қола дәуірінің шегінде Еуразияның орманды далалы зо-

нада таралған турбиндік-сейминдік металл-пластик

бұйымдармен ұқсас. Ақбидайық ежелгі петроглифтерінің

бұл екі тобынан басқа мұнда мүйізі алға қарай салбыраған

Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы

31. Солтүстік Сарыарқа петроглифтері: Өлеңті мен Ақбидайық