Стр. 63 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

63
Қараберік тауы
Гора Караберик
Зайсан сексеуілі. Арғы көріністе Қараберік тауы
Куст зайсанского саксаула. На дальнем плане гора Караберик
род палеозоя. В первой половине XVIII в. на Шанкельмесе
побывал известный немецкий натуралист Альфред Брем.
С неменьшим рвением открывали для себя эту гору и дру-
гие исследователи.
Склоны горы – два разных мира. Северный – зеле-
ный с ковыльно-типчаковым разнотравьем, зарослями ши-
повника, жимолости, караганы, кизильника. И южный – су-
хой с редкими по россыпям колотого камня островками
полыни и пустынного ревеня. Перед горой, как перед фан-
тастическим существом, – два плоских блюдцеобразных
озерка с горькосоленой водой по весне после таяния снега.
Уже со второй половины лета на дне их образуются типич-
ные для пустынь такыры и мокрые солончаки. На южном,
более крутом склоне преобладают россыпи камня, покры-
тые разноцветными лишайниками. Здесь настоящий рай
для мохнатых и рыжих фаланг, скорпионов, пауков и про-
чих шестиногих обитателей. На склонах по россыпям, где
де тұзды сулы жайпақ табақтай екі көлшік пайда болады.
Жаздың екінші жартысында-ақ олардың түбі құрғап, тақыр
мен дымқыл сорларға айналады. Оңтүстігіндегі құлама
беткейінде түрлі қына жапқан ұсақ тастар басым. Түктілер
мен сарыазбандар, сарышаяндар, өрмекшілер және басқа
да алтыаяқты құрт-құмырсқалар үшін бұл жер нағыз
жұмақтың өзіндей. Шөбі қалың сусымалы беткейлерінде
сұр шегірткелер, тасты тақырларында батбат кесірткелері
бар. Шырылдап ұшқан шегірткелер бір сәт тұра қалғанда,
қырағы көз құстардан өзге ешкім оларда жан бар деп ой-
ламайды.
Жел өтіндегі Шаңкелмес шыңында уақ бүркіттердің
үшкір қанаттары салбырап тұрады, Қазақстанда си-
рек кездесетін тілеміш-жамансарылар мен жағалаудағы
өлі балықты немесе саршұнақты аңдып қалықтаған
кезқұйрықтың үйреншікті сұлбасы, сондай-ақ анда-санда
екпіндей ұшатын ителгі-сұңқар байқалады. Мұнда барлық
Зайсан сорлары
Зайсанские солончаки
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
4. Зайсанская впадина