Стр. 65 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

65
Шаңкелмес сазбалшығы. Артқы көріністе Зайсан көлі
Глины Шанкельмес. На дальнем плане озеро Зайсан
Қалқан тұмсықты жылан
Щитомордник
Зайсан батбат кесірткесі
Зайсанская круглоголовка
Шығыс әбжыланы
Восточный удавчик
идет после Каспия, Байкала, Балхаша и других озер, занимая
шестое место. Зайсан – эталон древнейших озер евразийско-
го континента. Оно – озерный пращур Евразии, окруженный
легендами. Древние кочевники и первые землепроходцы по-
своему величали уникальное по своей природе озеро в самом
центре Евразии. Называлось оно Кызыл-Пу, что подчеркивало
его красные яры; Алдьяр – по имени родовой группы казахов;
Тенгиз – озеро, сравнимое с морем; Зайсанг-Нор, или просто
Зайсанг, а затем Зайсан, что означает «озеро благородное».
Но из всех названий самое романтичное Хут-Хуту-Нор –
озеро колокольное, или «озеро звенящих колоколов». Возни-
кает вопрос – почему «звенящих колоколов»? Вероятно, были
основания. Во всяком случае, автор этих строк во время од-
ной из экспедиций слышал тот самый звон, который отда-
месе «сыңғырлаған қоңыраулар көлі». Неліктен «қоңыраулы»
деген сұрақ туады. Мүмкін, себебі де бар шығар. Қалайда,
осы жолдардың авторы кезекті экспедициялардың
бірінде алыстан қоңырау даусына ұқсас дәл сол дауысты
естіді. Барлығы түнгі қатты дауылдан кейін кенет орнаған
тыныштықтан соң басталды. Күтпеген апаттан оянған алып
толқын шығыстан Баклан мүйісінің жағалауына долда-
нып дүрсе қоя берді. Міне, осы жерде аңызға жан бітті! Көл
қоңырау сыңғырымен сөйлей жөнелді.
Ал енді сегізінші – зайсандық – әлем кереметі туралы.
Күршім жоталарынан оңтүстікке, Зайсан көліне
қарай жарты жолда, қызған ауада дірілдеп, жалындаған,
желден өртеніп тұрғандай шөл даланың бұрышын алыс-
тан байқайсың. «Әрине сағым!» дейсің өзіңе өзің. Алай-
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
4. Зайсанская впадина