Стр. 258 - ТОМ2

258

Кеңес мемлекеті оның жалпыхалықтық іске қосқан

шығармашылық үлесін жоғары бағалады. Ол 1936 ж. ма-

мырда Мәскеуде өткен қазақ өнерінің бірінші онкүндігіне

қатысушылардың құрамында болып, Еңбек Қызыл Ту

орденімен марапатталды. 1937 ж. желтоқсанда Шо-

та Руставелидің «Жолбарыс терісін жамылған батыр»

поэмасының 750-жылдығын тойлауға Қазақстан делегация-

сын бастап барды. Ол мерейтойда өзінің әндері мен «Кавказға

сәлем», «Өмір жыры» және «Шотаға» поэмаларын айтып берді.

Тоқсаннан асқан қазақ суырып салма ақынның дауысына

мерекеге қатысқандар таңдай қақты. 1938 ж. 18 мамырда

Алматыда Жамбыл шығармашылығының 75 жылдығына

арналған ақындар айтысы өтті, 20 мамырда Ленин орденімен

марапатталды. Бір ай өткен соң, 1938 ж. маусымда оны Қазақ

КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты етіп сайлады, 15 маусым-

да ол өз жырымен бірінші сессияны ашты. 1939 ж. 31 қаң-

тарда бір топ кеңес ақын-жазушыларымен бірге «Құрмет

Белгісі» орденімен марапатталды. 1941 ж. 15 наурызда оған

көркем әдебиет саласында сіңірген елеулі еңбегі үшін КСРО

Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атағы берілді.

Фашистік Германияның КСРО-ға опасыздық шабуылы

туралы хабарды Жамбыл жүрегі ауыра қабылдады. Ол кеңес

адамдарын отан қорғауға арналған патриоттық шығармалар

жазды. «Москва» өлеңінде Жамбыл мәскеуліктердің

табандылығы мен ерлігі, елдің бас астанаға деген махабба-

ты жөнінде жырлайды. 1941 ж. қыркүйекте «Ленинградтық

өрендерім!» атты ел ішіне кең танылған жырын шығарды.

Оның шынайы, жалынды жырлары Ленинград тұрғындарына

үлкен демеу болды. Сталинградқа қауіп төнген кезде ақын

өзінің «Сталинградқа хат» өлеңін жазды. Еділ жағалауындағы

ұрыста ақынның ұлы Алғадай ерлікпен қаза тапты.

Алғадайдың командирі әкесіне оның ұлының ерліктері ту-

ралы жазды, қайғы жамылған Жамбыл жаудан оның кегін

алуға шақырған «Ұлымның өліміне» деген өлеңін шығарды.

Ұлы Отан соғысы жылдарыЖамбыл жанынан барлығы 40-тан

астам жыр шыққан еді.

1943 ж. Жамбыл неміс-фашист басқыншыларына

алғаш соққы берген батырларға арналған республикалық

айтыстың салтанатты отырысын ашты. Ол соғысқа қатысқан

солдаттармен кездесіп, оларға әкелік көңілмен дем берді.

Жамбыл Жабаев жақындарын, туыстарын, доста-

рын соғыста жоғалтқан адамдардың көз жастары құрғап

үлгермеген 1945 ж. жазында қайтыс болды. Өз халқының

жарқын болашағына шексіз сенген ол жүз жасқа жетер-жет-

песте өмірден озды.

Казахстана на праздновании 750-летия поэмы Шота Руста-

вели «Витязь в тигровой шкуре». Там, на юбилее, он испол-

нил свои песни и поэмы «Привет Кавказу», «Песня о жизни»

и «Шоте». Голос казахского импровизатора, которому пере-

валило за девяносто лет, удивил всех участников торжества.

18 мая 1938 г. в Алма-Ате был проведен айтыс акынов, посвя-

щенный 75-летию поэтической деятельности Жамбыла, а 20

мая он стал кавалером ордена Ленина. Месяц спустя, в июне

1938 г., его избирали депутатом Верховного Совета Казах-

ской ССР, и 15 июля он открывал своей песней его первую

сессию. 31 января 1939-го в числе большой группы советских

поэтов и писателей Жамбыл был награжден орденом «Знак

Почета». 15 марта 1941 г. за выдающиеся заслуги в области

художественной литературы ему было присвоено звание ла-

уреата Государственной премии СССР.

С болью в сердце воспринял Жамбыл известие о ве-

роломном нападении фашистской Германии на СССР. Он

создал патриотические произведения, призывающие со-

ветских людей на героические подвиги. В песне «Москве»

Жамбыл пел о мужестве и стойкости москвичей, о любви

к главной столице страны. В сентябре 1941 г. родилось его

широко известное стихотворение «Ленинградцы, дети мои!»

Его искренние, горячие строки были большой поддержкой

защитникам осажденного города. Когда нависла угроза над

Сталинградом, акын пел свое «Письмо сталинградцам». В ве-

ликой битве на берегу Волги смертью героя погиб сын по-

эта Алгадай. Командир Алгадая написал отцу о подвигах его

сына, и объятый скорбью Жамбыл написал песнь «На смерть

сына», призывающую отомстить за него захватчикам. Всего

за годы Великой Отечественной войныЖамбыл создал более

40 песен.

В 1943 г. Жамбыл открыл торжественное заседание

Республиканского айтыса, посвященного героям, приняв-

шим на себя первый удар немецко-фашистских войск. Он

встречался с участниками боевых сражений и по-отечески

поддерживал их в героической схватке с врагом. Экспона-

ты Литературно-мемориального музея запечатлели такие

встречи.

Умер Жамбыл Жабаев летом 1945 г., когда еще не вы-

сохли слезы на глазах людей, потерявших на войне близких,

родных, друзей. Умер, совсем немного не дожив до столетия,

глубоко веря в светлое будущее своего народа.

23 июня 1945 г. в средствах массовой информации по-

явился некролог, извещавший о кончине Жамбыла Жабаева:

«22 июня на сотом году жизни, после тяжелой и продолжи-

Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындары атласы

1. Кенді Алтай

ның атласы

74. Жамбыл Жабаев мұражайы