256
он знал наизусть многие фрагменты включающего до пяти-
сот тысяч строк кыргызского эпоса «Манас», тюрко-азер-
байджанского эпоса «Кёроглы», многих казахских дастанов
из серии «Батырлар жыры» – «Орак-Мамай», «Кабанбай», «Бо-
генбай», «Ерназар и Бекет», «Батыр Шора», а также лироэпи-
ческой поэмы «Кыз-Жибек». Его собственные поэмы «Суран-
шы-батыр» и «Утеген-батыр» стали продолжением лучших
традиций казахской народной поэзии. Во всех своих про-
изведениях, больших и малых, Жамбыл был верен традициям
поэзии Востока – цветистой и пестрой, как его убранство
и быт, богатой сравнениями и метафорами, изобилующей
мудрыми изречениями. Явления истории и культуры других
народов Жамбыл умел делать глубоко своими, народными.
Так, Пушкин у него становился акыном, Калинин – аксакалом
(т. е. белобородым, самым старшим), Горький тоже был при-
ближен к степям, к Казахстану: «В степном озаренном лучами
краю о солнечном Горьком я песню пою».
Интересы народа, его судьба всегда были в поле зре-
ния акына. Не раз Жамбыл высмеивал царских чиновников за
бездушное отношение к народу. Так, на айтысе, проведенном
в 1913 г. в Верном в честь 300-летия дома Романовых, в при-
сутствии съехавшихся со всего Казахстана акынов он вместо
восхваления царской династии остро высмеивал местных
бюрократов.
В советское время уже в преклонном возрасте Жамбыл
оставался верным своим принципам. Он искренне верил в
добрые идеалы нового строя. Тогда эти идеалы разделяли
батыр» поэмалары қазақтың халықтық поэзия дәстүрін
жалғастырды. Жамбыл өзінің барлық шығармаларында
даналық нақыл сөздермен сусындаған теңеулер мен бей-
нелеулерге бай Шығыс поэзиясының дәстүрін ұстанды. Ол
басқа халықтардың мәдениеті мен тарихи құбылыстарын
өзіне сіңіріп, халықтыққа айналдыра білді. Осылайша, оның
жырларында Пушкин – ақынға, Калинин – ақсақалға ай-
налып, «Жырлаймын бүгін Горький дауылпазды…» деп келетін
өлеңінде Горькийді де далаға, Қазақстанға жақындатты:
Халық мүддесі, оның тағдыры ақын назарынан
әрдайым тыс қалмады. Жамбыл патша шенеуніктерінің
халыққа жасап отырған қатігездігі мен мейірімсіздігін
Жамбыл ауылдастарының ортасында. 1938 жылғы фотосурет
Жамбыл среди односельчан. Фотография 1938 года
Жамбыл және әнші Күләш Байсейітова.
1938 жылғы фотосурет
Жамбыл и певица Куляш Байсеитова.
Фотография 1938 года
Жамбыл Жабаев және халық сазгері Дина Нүрпейісова.
1938 жылғы фотосурет
Жамбыл Жабаев и народный композитор Дина Нурпеисова.
Фотография 1938 года
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындары атласы
1. Кенді Алтай
ның атласы
74. Жамбыл Жабаев мұражайы