Стр. 49 - ТОМ2

49
Баянжүрек тауының оңтүстік-шығыс көрінісі
Вид юго-восточной части гор Баянжурек
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
57. Петроглифы Баянжурека
ығыс Жетісудағы жартас суреттерін зерт-
теу жұмыстары XIX ғ. басталғанымен XX ғ.
80-ші жж. ғана белсенді түрде қолға алын-
ды. Қапал ауданының орталығына жақын
жердегі Жоңғар Алатауының бас жотасының
бөктерінде, Қызылағаш пен Бүйен өзендерінің аралығында
орналасқан осы өңірдің ғажайып ескерткіші – Баянжүрек
болып табылады. Әр жылдары мұндағы петроглифтерді,
көне қоныстар мен қорымдардың қазбаларын Ә. К. Әкішев,
З. С. Самашев, А. Н. Марьяшев, А. А. Горячев, Р. Саламен және
тағы да басқа археологтар жүргізді.
Баянжүрек – Жоңғар жотасымен қатар жатқан,
ұзындығы 13 км жуық тау сілемі, оларды бір-бірінен (4 км
дейін) онша енді емес тау аралық аңғар бөліп тұр. Таудың
оңтүстік баурайы қысқа жартасты шатқалдарға бөлінген,
олардың суық желден ықтасын сағасы ежелден малшылардың
маусымдық қонысы болған. Полиметалл кендерінің бай қоры
Жоңғар Алатауының солтүстік баурайында шоғырланған;
тау бөктері мен жотаның биік таулы алқабы осы күнге дейін
малшылардың көктемгі-күздік және жаздық дәстүрлі мал
жайылымдары болып табылады. Жайлы экологиялық жағдай
Баянжүрек пен оның маңындағы тауларда археологиялық
Ш зучение памятников наскального искусства
Восточного Семиречья началось еще в
XIX в., однако активное их исследование раз-
вернулось лишь с 80-х гг. XX в. Одним из заме-
чательных памятников этого района является
Баянжурек, расположенный в предгорьях главного хребта
Джунгарского Алатау недалеко от районного центра Капал,
в междуречье рек Кызылагаш и Биен. В разные годы изучение
петроглифов, раскопки древних поселений и могильников
проводились здесь многими археологами – А. К. Акишевым,
З. С. Самашевым, А. Н. Марьяшевым, А. А. Горячевым, Р. Сала и др.
Баянжурек представляет собой невысокий горный
массив длиной около 13 км, простирающийся параллельно
Джунгарскому хребту, от которого его отделяет неширокая
(до 4 км) межгорная долина. Южные склоны гор изрезаны
короткими скалистыми ущельями, устья которых, укрытые
от холодных ветров, издревле служили местами сезонного
обитания скотоводов. Богатые скопления полиметалличе-
ских руд сосредоточены на северных склонах Джунгарско-
го Алатау; предгорья и высокогорные долины хребта по сей
день являются традиционными местами весенне-осенних
и летних пастбищ скотоводов долины. Благоприятные эко-
И
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
53. Қалмаққырған тарихи орыны57. Баянжү ек пет оглифтері