Стр. 561 - ТОМ2

561
үй құрылысының алтарь-подиумын еске алып, құрбандық
беруге арналған қойманың табылуы растай түседі. Әлгі үй
құрылысының қабырғасын бойлай салынған сұпыдан бос
тұрған бес хум аршып алынды. Олардың біреуінің қасына
құмыра көмілген. Құмыраның аузы асүйлік қыш құмыраның
сынған түбімен жабылған. Ішінен көптеген моншақ,
сасанидтік қима асыл тас (гемма) және тұмарлар табылды.
Пайда болу кезі анықталған осы жиынтықтың ішінен
үш халцедондық қима асыл тас сасанидтік қима тастар тобы-
на жатқызылады. Жетіасар зираттар кешенінің материалда-
рын зерттеу жерлеу орнынан шыққан штрихтық мәнермен
жасалған ирандық қима тастардың жиырмасы Сырда-
рия маңынан өз ұқсастарын тапқанын көрсетті. Оларды
III–V ғғ. жатқызуға болады. Қима тастардың өз ұқсастарын
тапқан екінші өңірі Сырдарияның орта тұсындағы Отырар
оазисі болып табылады. Онда сасанидтік қима тастардың
көп таралғандығын Жетіасар мәдениетімен салыстыруға
келеді. «Ирандық импорт» деп аталатын қима тастардың бір
мезгілде бүкіл Ортаңғы және Төменгі Сырдарияда таралуы
ондағы тұрғындардың мүдделері мен дүниетанымдары ұқсас
екенін, бірдей тарихи жағдайда өмір сүргендерін көрсетеді.
Өрт қабатындағы сәулеттік құрылыстарды қазу мен
зерттеу Сидақтағы ғибадат орталығы кем дегенде сегіз ғасыр
өмір сүргенін, жергілікті тайпалардың едәуір мол бірлестігі
ата-бабалар дінін ұстанғанын паш етеді.
нем сасанидских гемм сопоставима разве что с зоной джеты-
асарской культуры. Похоже, что одновременное массовое по-
явление так называемых «иранских импортов» по всей Сред-
ней и Нижней Сырдарье связано со сложившейся общностью
интересов и мировосприятия ее насельников, их участием в
одних и тех же исторических событиях.
Раскопки и исследование архитектурных сооруже-
ний в пожарном слое говорят о том, что храмовый центр,
существовавший на Сидаке как минимум восемь веков, был
«Көмбеден» табылған геммалар. V–VI ғасырлар
Геммы из «клада». V–VI века
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 98. Городище Сид к