От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
124. Мавзолей Махамбета Утемисова
1838 ж. 12 шілдеде Ақбұлақ өзені маңында көте-
рілісшілер полковник К. К. Геке басқарған орыс әскери от-
рядымен шайқасады. Екінші рет, 1838 ж. 15 қарашада Ішкі
орда маңындағы Тастөбе аңғарында болған шайқаста ұрыс
тағдырын артиллерия шешеді. Көтерілісшілер жеңіліп, Иса-
тай Тайманов соғыс үстінде қаза табады.
Исатайдың өлімінен кейін Махамбет шағын топпен
Хиуа хандығына кетеді. Хиуа ханы Аллақұлдың қолдауымен
тағы да көтерілмек болған оның үміті ақталмайды. Туы-
стары
мен
жақындарынан
жырақта,
елден
алыста
жүріп
торыққан
Махамбет
орыс
шекара
әкімшілігімен
бітісудің
жолын іздеуге мәжбүр болады. 1838 ж. Орынбор әскери
комиссиясының шенеунігі М.-Ш. Аитовқа қазақ тұтқынында
отырған хорунжий В. Шустиков пен алты орынборлық ка-
закты босатуға көмектеседі.
бу рг ской пог раничной комиссии М.-Ш. Аитову в освобож-
дении из казахског о плена зау ряд-хору нжег о В. Шус тико-
ва с шестью оренбургскими казаками.
В 1839–1840 г г. Махамбет несколько раз тайно про-
никает во Внутреннюю орду, угоняет скот у приближенных
хана Жангира и снова уходит за Урал.
В марте 1841 г. полу чив сведения, что Махамбет на-
ходится в аулах казахов рода берш в районе Эмбенског о
у кр еп лени я, о тря д у р а ль с ких ка за ков по с ле оже с точен-
ного сопротивления захватывает его и доставляет в город
Уральск, а затем в Оренбург.
По п р и к а з у о р е нб у р г с ко г о в о е н но г о г у б е р н а т о -
ра В. А. Перовског о Ма хамбе т был предан военному с у-
ду. Военный суд, у читывая его заслуги в освобождении из
п лена зау р я д-хор у нжег о Вас и ли я Шус тикова, о с в о б оди л
107
Бүлікшілерге қарсы әскери жасақтың жол картасы. 23 қараша 1837 жыл
Карта маршрута военного отряда, действовавшего против повстанцев. 23 ноября 1837 года
I...,97,98,99,100,101,102,103,104,105,106 108,109,110,111,112,113,114,115,116,117,...478