Стр. 99 - ТОМ3

От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
123. Могильник Мокринский I
соңғы жылдары тартылып қалған Қошқар өзенінің
бойында орналасқан. Оған ҚР БҒМ қарасты Ә. Х. Марғұ-
лан атындағы Археология институтының экспедиция-
сы (Ғ. А. Ахатов, Т. Н. Смағұлов) кесенеге қазу жұмысын
жүргізіп, бұл ескерткіштің тарихи маңызын ашты. Жер-
леу қорымын ортағасырлық тайпалардан қалған бо-
луы мүмкін. Бұл кешенді зерттеулердің Қазақстанның
ортағасырлық кезеңін танып білуде маңызды зор.
Еділ-Орал өзен аралығы Жошы Ұлысының көш аймағы
болғандықтан бұл кешен билеуші ордасы болуы әбден
мүмкін. Бұл ауданда қарастырылып отырған дәуірден
қалған басқа да қоныстар болуы ықтимал, себебі бұл жер-
лерде алтын ордалық керамикалар жиі кездеседі. Бұл ау-
данды зерттеудің және бір маңыздылығы – Алтын Орда
тұрғындарынан қалған тағы да үш қорым табылған.
Бұл ескерткіш бір дәуірдегі бірнеше ондаған жерлеу
орындарын қамтитын сирек қорымдардың бірі болып та-
былады. Бұл ескерткіштің Алтын Орда генезисі мен қазақ
халқының этногенезін зерттеудегі маңызы аса зор. Мокрин-
ский қорымы исламды қабылдай отырып, отырықшы өмір
салтына көшкен кейінгі көшпенділерден қалған ескерткіш
болып табылады.
гии им. А. Х. Маргулана МОН РК (Г. А. Ахатов, Т. Н. Смагулов)
проведены раскопки мавзолея и заложены разведывате ль-
ные шурфы, которые показали важность данного памятни-
ка. Возможно, пог ребения мог ильника оставлены обитате-
лями этого средневекового поселения. Исследования всего
комплекса (могильника и поселения) имеют очень важное
значение для изу чения средневековой истории Казахстана.
Волго-Уральское междуречье являлось местом кочевания ха-
нов Улуса Джучи, а данный комплекс вполне возможно яв-
лялся ставкой наместника. Вероятно, в данном районе су-
щес твуют еще посе лени я рассматриваемог о периода, так
как здесь обнару жены фраг менты золотоордынской кера-
мики. Перспективность изу чения данного района заключа-
ется также в том, что вблизи существует еще три могильни-
ка, оставленных населением Золотой Орды.
Мокринский мог ильник о тноситс я к чис л у немно -
г их некрополей, содержащих несколько десятков захороне-
ний одного периода и представляет собой памятник позд-
них кочевников, которые подверглись не только исламиза-
ции, но и частичному оседанию. Он имеет первостепенное
значение для изу чения вопросов генезиса Золотой Орды и
этногенеза казахов.
99