Стр. 81 - ТОМ3

От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
122. Бокейординский музей-заповедник
Жәңгір өлгеннен кейін, құм көшкіні Хан ордасына шындап
қауіп төндірген кезде, патша әкімшілігі Нарын құмының
орманын қорғап қалу үшін 1890 ж. қазіргі Қазақстан
аумағындағы ең көне Нарын орман шаруашылығын құрды.
20 жылдан кейін оның жанынан орман өсіру және оны қор-
ғау жөніндегі екі жылдық орман мектебі ұйымдастырылды.
Орман шаруашылығында былқылдақ құмдарды бекіту, бар-
хан қозғалысын зерттеу бойынша жиналған тәжірибе кейін
Каспий сыртына теміржол салу барысында пайдаланыл-
ды. Жолды құмды күртіктерден қорғауды нарындық ор-
маншы, «Нарын құмдары туралы», «Ішкі қырғыз ордасының
құмдары» атты тұңғыш ғылыми мәтіндердің авторы Вла-
димир Палецкий мойнына алды. Қырық жылдық жемісті
қызметі үшін В. Палецкий Еңбек Ері атағына ие болды.
Еділдің, онымен бірге Астрахань, Қаражар, Камышин,
Саратов қалаларының жақындығы жас ханға келешекке
сеніммен қарауға мүмкіндік берді. Келесі көктемде, 1827 ж. ол
Хан сарайының құрылысын бастады. Көп ұзамай сарайдың
новки в одном из самых живописных и удобных для адми-
нис тративног о центра мес та. Ег о выбор был обус лов лен
изобилием за лег ающих негл убоко г ру нтовых вод хороше-
го качества, наличием довольно больших пресных озер с
о би льными зар о с л ями камыша, с толь не о бходимых д л я
развития скотоводства. А на востоке расстилался большой
сосновый бор, мог ущий стать надежной прег радой от по-
стоянно дующих в степи восточных ветров и защитой от
песчаных наносов с нарынкумских барханов. Белые масси-
вы находящихся в движении зыбких песков, перемежающи-
мися чудными зарослями кустарниковой растительности и
вечнозелеными соснами, иногда удивительно прямыми, ко-
рабе льными, а иногда разлапистыми на фоне ос лепите ль-
но голубого неба – явление у никальное и запоминающее-
ся. Как и в прошлом урдинские ландшафты радуют и вос-
хищают взоры современных мес тных жите лей и п у теше-
с твенников. Дейс твите льно, красо та неопис уема я! Со с но -
вый лес в царстве песка!
81
Хан ордасы. ХІХ ғасырдың соңындағы фотосурет
Ханская ставка. Фотография конца XIX века