Стр. 79 - ТОМ3

От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
122. Бокейординский музей-заповедник
1826 ж. күзде Жәңгір әйелі Фатимамен бірге Ресейді
аралаған ұзақ мерзімді саяхатынан өз қонысына оралды. Ре-
сейде ол көптеген маңызды оқиғаларды – Сенат алаңындағы
желтоқсаншылар көтерілісін, император Николайға тәж
кигізу рәсімін көргеннен кейін болашақ Хан ордасының
құрылысына кірісті. Ол мещан Антиптің шағындау ағаш
үйін сатып алып, оны әкімшілік орталық үшін ең әдемі
және ыңғайлы жерге көшіруден басталды. Бұл жер асты
суының жақындығы, қасында қамысты тұщы көлдің бо-
луы, мал өсіру мүмкіндігінің молдығы сияқты шарттарға
толық сәйкес келді. Ал шығыс жағында солтүстіктен үздіксіз
соғатын дала желін өткізбейтін және Нарын құмының ба-
сына жол бермейтін қалың қарағай орман созылып жатты.
Бұталы өсімдіктермен және мәңгі жасыл қарағайлармен
алмасып тұратын құм сілемдерінің ұдайы көші – си-
рек кездесетін құбылыс. Орда ландшафты бұрынғыдай
жергілікті тұрғындар мен саяхатшылардың көзін қуантуда.
Шынымен де сипаттауға тіл жетпейтін табиғат сұлулығы!
Құм патшалығындағы қарағай орманы!
Жергілікті халық ханның қарағай орманына аса
жанашырлықпен қарағанын мақтанышпен айтады. Орманға
мал жайып, ағаш кескендерге айып салып, ауыр жазаға
тартқан. Тек қатты аяз қысып, қалың қар басқан кездері
ғана қарағайлы-құмды сілемдерге мал жаюға рұқсат бер-
ген. Қазіргі күні де ауыл маңындағы қарағайлы орманды ай-
нала орнатылған қоршауларды байқауға болады. Табиғатты
қорғау туралы нұсқаулардың сақталуы үшін Жәңгір хан
өзінің сенімді адамдарын қарауыл ретінде тағайындаған.
Жанг ира, младшего сына хана Бу кея от его второй жены
Ата н, пр е дс та ви те л ьницы арис токр ат и че с ког о с о с ло ви я
торе, ханом Бу кеевской орды. С этого момента и начался
наиболее интересный и значимый период в истории Бу ке-
евской орды и казахской государственности.
Осенью 1826 г. Жангир с красавицей женой Фатимой
вернулся в родные кочевья из длительного путешествия по
России, где ханская чета оказалась в г уще многих важных
событий: восстания декабристов на Сенатской площади, ко-
ронации императора Николая, и приступил к обустройству
будущей Ханской ставки. Началось строительство с покуп-
ки у дубовского мещанина, а история сохранила имя того
ку пца – Антип, небольшого деревянного дома, и его уста-
79
Белгісіз суретші салған Жәңгір ханның портреті.
1832–1840 жылдар
Портрет хана Жангира работы неизвестного художника.
1832–1840 годы
Жәңгір хан. ХІХ ғасырдың бірінші жартысындағы сурет
Хан Жангир. Рисунок первой половины XIX века