Стр. 294 - ТОМ2

294
Таңбалы шатқалының көркем бедері Шу-Іле таулары
геологиялық тарихының ұзақ уақытында қалыптасты. Бұл
үдерісте негізгі рөл атқарған неотектоникалық құбылыстар,
олардың ішіндегі неғұрым жастарының жасы 1 миллион
жылға жуық. Таңбалыдан солтүстікке қарай созылған тау-
лар мен кең жазықтықтың шекарасы көне жарықтың бойын
белгілейді, соның нәтижесінде кезінде жер беті көтеріліп, биік
кертпеш пайда болды, сулы және желді эрозия күмбез тәрізді
және тегіс төбелерімен (ұсақ шоқылар) аласа таулар арқылы
өз жолын тапқан өзенді алқаптардың қалыптасуының
аяқталуына септігін тигізді.
Таңбалының ең көзге түсер белгісі – жырадан ілгері
ұмтылып шығып тұрған шағын құз, яғни шатқал болып та-
былады. Бұнда аңғардың біртүрлі иілімдерінде жартасты
Живописный рельеф урочища Тамгалы сформиро-
вался на протяжении длительной геологической истории
Чу-Илийских гор. Основную роль в этом процессе сыграли
неотектонические движения, наиболее молодые из которых
имеют возраст около одного миллиона лет. Граница гор и
широкой равнины, раскинувшейся к северу от Тамгалы,
фиксирует линию древнего разлома, в результате которого
некогда произошло поднятие земной поверхности, и обра-
зовался высокий уступ; водная и ветровая эрозия доверши-
ли формирование речных долин, проложивших свой путь
сквозь цепь невысоких гор с куполообразными и плоскими
вершинами (мелкосопочник).
Самой яркой достопримечательностью Тамгалы яв-
ляется небольшой каньон, образовавшийся в устье ущелья.
Оңтүстіктен түсірілген Таңбалы алқабының көрінісі
Вид долины Тамгалы с юга
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындары атласы
1. Кенді Алтай
ның атласы
77. Таңба ы кешені