Стр. 62 - ТОМ2

62
Ешкіөлмес. Күйме арба кескіндемесі. Қола дәуірі
Ешкиольмес. Изображение колесницы. Эпоха бронзы
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
58. Ешкіөлмес кешені
ры алқаптың көне тұрғындары болды. Әсіресе Ешкіөлмес
тауларының оңтүстік етектері көп қоныстанды, онда
үлкен қоныстар мен қорымдар табылған. Ол тайпалардың
шаруашылық салтын, қарапайым егін шаруашылығымен,
ірі қара және ұсақ мал өсірумен, дамыған мыс қорытумен
айналысқандарын қоныстардан және қорымдардан
табылған олжалар растап отыр. Бұл алқапты мекендеушілер
өмірінде аңшылық та елеулі рөл атқарғаны қазу кезінде
табылған жабайы аңдардың сүйектерінен, арнаулы аңшылық
құралдарынан (жебенің сүйек ұштығы, сақпан) ғана емес,
сондай-ақ жартастағы суреттерден айқын көрінеді.
Қазақстандағы петроглифтер көп шоғырланған ең ірі
орындардың бірі осы Ешкіөлмес тауы: мұнда қола дәуірінен ба-
стап ХХ ғ. дейінгі уақытты қамтитын он мыңдай жартас нақыш
өрнегі бар. Петроглифтер кеңістікте орналасуы жағынан
ольмес является их асимметрия: северные склоны поло-
гие, слабохолмистые, покрытые густой травянистой рас-
тительностью; южный склон крутой и представляет со-
бой цепочку глубоких и узких скалистых ущелий, мало-
пригодных как для выпаса скота, так и для обитания лю-
дей. В верховьях этих безводных ущелий, у водоразде-
ла хребта, кочевники организовывали свои стойбища,
укрываясь в широких логах от холодных зимних ветров.
Здесь археологи нашли десятки стоянок древних, сред-
невековых номадов и кочевников позднейшего периода
XVII – начала XX в.: ойратов и казахских племен Старше-
го жуза албан и жалаир. Родовые тамги, рисунки и над-
писи, выбитые на окружающих скалах, служат летописью
мирной жизни и борьбы сменявших здесь друг друга ко-
чевников – обитателей долины Коксу.