Стр. 288 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

288

қабылданды. Бұл мектеп орыс-қазақ мектептері кадрла-

рын толықтыруға мүмкіндік берді.

Алтынсарин халық училищелерінің инспекторы бо-

лып қызмет еткен жылдары өзін дарынды ұйымдастырушы,

педагог ретінде танытты, ағартушы-жазушы, ірі қоғам

қайраткері ретінде кеңінен белгілі болды.

Қызметтік міндеттерімен қатар Ыбырай Алтынсарин

халықтық мектептерде балаларды оқыту мен тәрбиелеудің

дидактикалық принциптерін жасаумен айналысты,

оқулықтар мен әдістемелік құралдар дайындады, қазақ дала-

сына лайықты орыс-қазақ мектептерінде оқытудың өзіндік

жүйесін жасады. Оның ұзақ жылғы еңбектері 1879 ж. «Қазақ

хрестоматиясы» және «Қазақтарға орыс тілін оқытудың

алғашқы нұсқаулары» атты оқу құралдары басылып шықты.

Бұл кітаптар орыс графикасының негізінде Алтынсарин

жасаған жаңа әліпбимен қазақ тілінде жарық көрді. Бұл

әліпбиді өңдеуге ол Торғай, Ырғыз бекіністеріндегі далалық

мектептердің мұғалімдері мен жоғары сынып оқушыларын

ла эта служила источником пополнения педагогических ка-

дров для русско-казахских школ.

В годы службы инспектором народных училищ Алтын-

сарин проявил себя как талантливый организатор, педагог,

получил широкую известность как писатель-просветитель и

крупный общественный деятель.

Помимо исполнения служебных обязанностей, Ибрай

Алтынсарин занимался разработкой дидактических принци-

пов обучения и воспитания детей в светских народных школах,

создавал учебные и методические пособия, оригинальную си-

стему преподавания и обучения детей в русско-казахских шко-

лах применительно к условиям Казахской степи. Итогом его

многолетних трудов стали изданные в 1879 г. учебные посо-

бия «Киргизская хрестоматия» и «Начальное руководство к об-

учению киргизов русскому языку». Книги эти были отпечата-

ны новым алфавитом, разработанным Алтынсариным на осно-

ве русской графики на казахском языке. На разработку алфа-

вита он потратил около трех лет, привлекая к этому учителей

Қостанай қаласының төңірегіндегі Тобыл өзені

Река Тобол в окрестностях города Костаная

Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы

24. Ыбырай Алтынсарин моласы