Стр. 435 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

435
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 39. Баянаул – родина жырау и акынов
Торайғыр көлі
Озеро Торайгыр
медресесіне оқуға түседі. Бірақ оған оқудың орнына,
молданың үйінде қолбала болып жүруіне тура келді. Білімге
деген ұмтылыс оны 1911 ж. оның табиғат, қоғам, адам тура-
лы ғылыми білім дүниесін ашқан, оқудың алдыңғы қатарлы
әдісін қолдаушы мұғалім Нұрғали Таушыбаевқа алып келді.
1912 ж. Торайғыров Троицкідегі Яушев медресесінің шәкірті
болды, бірақ қатты науқасқа шалдығуына байланысты
оқуын тастауға тура келді. 1913 ж. науқасынан айыққан ол
«Айқап» журналының редакциясына хатшылық қызметке
орналасты. «Айқаптың» беттерінде оның алғашқы өлеңдері,
мақалалары мен көркем очерктері жарияланды («Ауырмай
есімнен жаңылғаным...», «Қазақ тіліндегі өлеңдер кітаптары
жайынан», «Өлең һәм айтушылар»). Журнал жұмысы
Сұлтанмахмұт талантына дем беріп, ол ақындық жолды
мықтап ұстанды. 1914 ж. көктемде «Айқаптың» редакторы
Мұхаметжан Сералинмен болған келіспеушіліктен кейін
журналдан кетті. Жеке журналын шығару үшін жасаған
талпыныстары сәтсіз аяқталды.
1914 ж. жазда Торайғыров толығымен әдеби
шығармашылық өмірге көшіп, Баянауылға қайтты. Ел ішінде
мәдени-ағарту жұмыстарын жүргізетін «Шоң серіктігі» де-
шакирдом медресе Яушева в Троицке, но из-за тяжелой бо-
лезни вынужден был оставить учебу. Осенью 1913 г., оправив-
шись от недуга, он устроился на работу в редакцию казахско-
го журнала «Айкап» на должность секретаря. На страницах
«Айкапа» впервые вышли в свет его стихотворения, статьи и
художественные очерки («Как я чуть не лишился рассудка»,
«О книгах стихов на казахском языке», «Песня и ее испол-
нители» и др.). Работа в журнале окончательно определила
для Торайгырова выбор призвания – посвятить себя по-
этическому творчеству. Но из-за разногласий с редакто-
ром «Айкапа» Мухамеджаном Сералиным весной 1914 г.
Султанмахмуту пришлось уйти из журнала. Попытка издавать
собственный журнал окончилась неудачей.
Летом 1914 г. Торайгыров возвратился в Баянаул, что-
бы полностью отдаться литературному творчеству и заняться
просвещением народа. Здесь он попытался создать просвети-
тельскую организацию «Артель Шона» («Шоң серіктігі»), ко-
торая должна была заниматься обучением казахских детей,
но эта затея не получила поддержку местной аульной знати.
В 1916 г. стремление к знаниям привело Торайгырова в город