Стр. 407 - ТОМ2

407
Хауыздан су ауласында әуіздері бар тұрғын үйлер мен қора-
қопсыларға бұрылған.
Ақыртастан солтүстікке қарай тағы екі су қоймасы
тұрғызылған. Олардың бірінің тереңдігі екі метр, 3200 м3 метр
су сыяды, екіншісі сәл кішірек. Шамасы оларға жиналған су егін
суғаруға пайдаланылған болуы керек.
Ақыртастан шығысқа қарай төртбұрышты дуалмен
қоршалған алаңқай табылған. Шығыс жағынан ол көктемде
су таситын бұлақ арнасымен жалғасады. Оған бұдан басқа
Шошқалы жаққа созылған канал арнасы келеді. Мүмкін, бұл
жерде алаңға сарай құрылысы кешеніндегідей саябақ немесе
бақ өсіру жорамалданған болар.
Әскери қауіп туралы хабарлау және қоршаған
төңіректі бақылау жүйесі зерттелді. Қызылтас шыңдарының
біріне тастан қаланған қарауыл мұнара салынған. Оның
қаланғанынан бар болғаны диаметрі бес метрлік шеңбер
құрайтын төменгі қатары ғана қалған, жанында дабыл ала-
уына арналған тас алаң бар.
Жалпы, Ақыртас сарай кешенінің қалдықтары
Қазақстанның бүкіл Орталық Азияда баламасы жоқ
ортағасырлық сәулет өнерінің бірегей ескерткіші болып та-
былады.
Из хауза вода отводилась в жилые дома и усадьбы, во дворах
которых имелись бассейны.
Севернее Акырташа были устроены еще два водохра-
нилища. Одно из них – двухметровой глубины – вмещало в
себя 3200 м³ воды, другое – поменьше. Собиравшаяся в них
вода, видимо, шла на орошение посевов.
Восточнее Акырташа обнаружена площадка, окру-
женная четырехугольной стеной. С востока она примыкает
к руслу ручья, по которому весной идет водяной поток, и,
кроме того, к нему подходит русло канала, тянущегося в
сторону Шошкалы. Возможно, здесь предполагалось разбить
парк или сад, подобный тем, что существовали в комплексе
дворцовых построек.
Исследована также система наблюдения за окружаю-
щей местностью и оповещения о военной опасности. На од-
ной из вершин Кызылташа была устроена смотровая башня,
сложенная из камней. От нее сохранился лишь нижний ряд
кладки, образующей круг диаметром в 5 м, и рядом площадка
из камней – место для сигнального костра.
В целом, остатки дворцового комплекса Акырташ яв-
ляются уникальным памятником средневекового зодчества
Казахстана, не имеющим аналогов во всей Центральной Азии.
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 85. Комплекс Акыр ш