Стр. 415 - ТОМ2

415
болғанын дәлелдеді, кейінірек Талас алқабы неолит, энеолит,
қола және ерте темір дәуірлерінің мәдениеті дамыған орын
болды.
Археологтар Е. И. Агеева, М. С. Мерщиев пен Т. Н. Сениго-
ваның ежелгі Тараз қалашығына жүргізген қазба
жұмыстары барысында төменгі қабаты біздің заманымызға
дейінгі I мыңжылдықтың аяғына жататын жебенің сүйек
ұштары, зергерлік бұйымдар, қолдан соғылып жасалған
қыштар табылды. Тікбұрышты шикі кірпіштен салынған
құрылыс қалдығы аршылды, одан біздің заманымыздың
I–II ғғ. жататын қола кушан тиыны табылды. Барлық арте-
фактар кешені, әсіресе мәнеттер Тараз өмірінің басталуы
туралы ғана емес, оның Ұлы Жібек жолында сауда орталығы
болғандығын да әйгілейді.
Талас алқабының аймағын суреттейтін біздің
заманымызға дейінгі бірінші мыңжылдықтың аяғындағы
оқиғалар жөніндегі жазба деректердегі мәліметтер де
қызықсыз емес. Біздің заманымызға дейінгі 55 ж. ғұндардың
құдіретті империясы солтүстік және оңтүстік екі бөлікке
бөлінгені белгілі. Солтүстік шаньюй Чжичжи билеушісі Қаңлы
мемлекетінің қарсыласы Усун мемлекетімен күресте
Қаңлыға көмектесу үшін Талас жағалауына орналасу жөнінде
жасаған ұсынысын қабылдады. Алайда көп кешікпей
Чжичжи мен қаңлылар арасында алауыздық туып, ғұндардың
иеленушісі біріккен қытай әскеріне тойтарыс беретін қамал
салуға мәжбүр болды. Чжичжи ордасы шабуылмен алынып,
ал өзі және оның жақын серіктері өлтірілді. Бұл мәліметтер
аймақтағы қала құрылысы, отырықшылық дәстүр мен қала
өмірі туралы қосымша түсінік береді. Ал зерттеушілер соңғы
Әбдіқадыр мешіті. ХХ ғасырдың басы.
Кіреберіс қақпасы
Мечеть Абдукадыра. Начало XX века. Входные ворота
Нәметбай мешіті. ХІХ ғасырдың аяғы – ХХ ғасырдың басы.
Айванның төбесі
Мечеть Наметбая. Конец XIX – начало XX века. Потолок айвана
Қали Жүніс моншасы. ХІХ–ХХ ғасырдың басы
Баня Кали-Жунуса. XIX – начало XX века
вынужден построить крепость, в которой он был осажден
объединенным китайским войском, посланным для унич-
тожения гуннов. Ставка Чжичжи была взята штурмом, а сам
он и его ближайшие сподвижники убиты. Эти сведения дают
косвенные представления о градостроительстве в регионе,
традициях оседлости и городской жизни. А исследователя-
ми последних лет установлено, что кангюйские поселения,
относящиеся к первым векам нашей эры, были широко рас-
пространены в долине Таласа. Среди них наиболее крупными
были Асса и Жайляутобе.
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай86. Город Тар з