Стр. 439 - ТОМ2

439
Грейг қызғалдағы
Тюльпан Грейга
Жемісті иваншай
Иван-чай с плодами
көңіл аудартады. Өсімдіктердің көпшілігі мәдени түрлерінің
арғы тегі болып табылады, мысалы, тянь-шаньдық жоңышқа.
Тек қорық пен оның маңайында ғана өсетін, яғни жергілікті
өсімдіктер бар. Олардың 20-дай түрі саналады.
Шағын, бірақ өзінше өте ерекше бұл аумақта Еуропа,
Солтүстік Африка, Алдыңғы және Орталық Азияға тән жануар­
лар кездеседі. Мұндай үйлесім Батыс Тянь-Шань фаунасы
тарихының өзгешелігіне байланысты. Өткен геологиялық
дәуірлерде бұл жер көптеген күрделі құбылыстар мен
өзгерістерге ұшыраған. Ол әлденеше рет теңіз түбіне айна-
лып, жаңа жағдайға бейімделгендерге орын беріп, жануар-
лар мен өсімдіктердің алуан түрлерінің тұтас топтары пай-
да болып, құрып кетіп отырған. Бұл процестердің мылқау
куәгері Қаратау қатпарлы топтарындағы «балықтық» деп
аталатын жануарлар мен өсімдіктердің көптеген таңбалары
болып табылады. Олар өзімен бұл жерден 150 миллион жыл
бұрын өткен өмір ізін көрсетеді. Мысалы, ұшатын кесіртке
қаңқасы мен ірі динозаврдың жекелеген сүйектері ерекше
қызығушылық туғызады. Қорықта жасалған олжалар бұған
изготовления хвойных эссенций и ряда лекарств. В коре и
веточках содержатся дубильные вещества и различные кра-
сители.
На территории заповедника произрастает более
1300 видов высших растений, и многие из них обладают
ценными для человека качествами. На первом месте среди
них – лекарственные растения. Их насчитывается здесь око-
ло двухсот видов. Особый интерес представляют ядовитые
растения (около 50 видов), которые также используются в
медицине как лекарственные. Многие из растений являют-
ся предками культурных форм – например, люцерна тянь-
шаньская. Наконец, есть и такие, что растут только в запо-
веднике и его окрестностях, то есть, эндемики. Их около
20 видов.
На этой небольшой, но очень своеобразной терри-
тории встречаются животные, характерные для Европы,
Северной Африки, Передней и Центральной Азии. Такое
сочетание связано со своеобразной историей фауны За-
падного Тянь-Шаня. За прошедшие геологические эпохи
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 88. Природный заповедник «Аксу-Жабаглы»